Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος περιγράφει ο ίδιος την προσπάθεια της 13ης Δεκεμβρίου

Πρός τόν Έλληνικόν Λαόν καί τάς Ένόπλους Δυνάμεις

Ήγωνίσθην διά τήν άποκατάστασιν τών έλευθεριών τού λαού μου. Άτυχώς η προσπάθεια αύτη δέν ηύδοκίμησε καί ως εκ τούτου άναγκάζομαι να άπέλθω μακράν τής φιλτάτης Πατρίδος διά νά συνεχίσω έκείθεν τόν άγώνα κατά τών σφετεριστών τής έξουσίας. Έκφράζω τήν εύγνωμοσύνην μου πρός πάντας οί όποίοι συνέδραμον τήν προσπάθειαν μου ταύτην. Έλπίζω ότι μέ τήν βοήθειαν τού Θεού θα έπανέλθω ταχέως είς τήν προσφιλή Πατρίδα χάριν τής όποίας δέν θά φεισθώ ούδεμίας θυσίας.

Αυτό ήταν το Διάγγελμα που ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος απηύθυνε φεύγοντας από την Ελλάδα μετά την αποτυχία του αντικινήματός του. Είναι ένα λιτό αλλά και θαρραλέο κείμενο, γεμάτο αποφασιστικότητα, το οποίο δυστυχώς είναι πολύ λίγο γνωστό.

Με εντυπωσιάζει η τόλμη του νικημένου Βασιλιά που αντί να παρακαλά τους νικητές πραξικοπηματίες για να κερδίσει την συγνώμη τους, τους πετά στα μούτρα ότι είναι σφετεριστές της εξουσίας, και ότι θα συνεχίσει τον αγώνα για την αποκατάσταση των ελευθεριών του λαού!

Ένα άλλο σπουδαίο αλλά άγνωστο κείμενο, είναι η αναλυτική περιγραφή από τον ίδιο τον Κωνσταντίνο της προσπάθειάς του να ανατρέψει την χούντα την 13η Δεκεμβρίου 1967.

Προσπάθησα να αγωνιστώ κι έχασα. Αγωνίστηκα γιατί πίστευα ότι μ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορούσα να επαναφέρω την χώρα μου στον δημοκρατικό δρόμο πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά. Από στρατιωτική άποψη αυτή η πράξη θεωρείται αποτυχία, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι κατά βάθος δεν ήταν αποτυχία.

Από το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου, γνώριζα ότι διέθετα την πλήρη στήριξη της νέας γενιάς. Στους μήνες που ακολούθησαν, η σύζυγός μου και εγώ περιοδεύσαμε σε όλη την χώρα για να προσπαθήσουμε να αντιληφθούμε τα πραγματικά αισθήματα των πολιτών. Συναντήσαμε και οι δύο παντού, μία μεγάλη κατανόηση και μία μεγάλη συμπάθεια. Ο κόσμος καταλάβαινε αυτό που αντιπροσώπευα. Καταλάβαιναν ότι αποτελούσα την κυρία ελπίδα τους για το μέλλον. Καταλάβαιναν επίσης ότι αν είχα δράσει πιο νωρίς, μία φοβερή αιματοχυσία θα ήταν αναπόφευκτη.
Τελικά αναγκάστηκα να δράσω. Η κυβέρνηση είχε αρχίσει να ισχυροποιεί την εξουσία της στον Στρατό και στην Δημόσια Διοίκηση, πράγμα που από την μία θα αφαιρούσε κάθε αποτελεσματικότητα στις ενέργειές μου και από την άλλη θα έκρυβε από τον λαό μου την επιθυμία μου και την ελπίδα μου να ξαναστεριώσω την Ελλάδα.

Πήγα λοιπόν στην Καβάλα, στις 13 Δεκεμβρίου, για να θέσω σε εφαρμογή το σχέδιό μου να αποδώσω και πάλι στην χώρα την ελευθερία της. Σχέδιό μου ήταν να ανασχηματίσω την κυβέρνηση κρατώντας τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Κόλλια – τον άνθρωπο που είχα επιλέξει την 21η Απριλίου και ο οποίος τότε αποτελούσε μία από τις μεγαλύτερες εγγυήσεις τόσο για τον λαό μου όσο και για μένα. Αργότερα θα προσπαθούσα να σχηματίσω μία κυβέρνηση η οποία θα κυβερνούσε τη χώρα μέχρις ότου να μπορέσουν να γίνουν ελεύθερες και τίμιες εκλογές. Μετά από εκείνη την ημέρα, η χώρα μας θα μπορούσε πολιτικά να ζει σε κλίμα ειρήνης.
Το πρωΐ της 13ης Δεκεμβρίου έφυγα από το εξοχικό παλάτι του Τατοΐου, κοντά στην Αθήνα, με μεγάλη μυστικότητα, και με την πιο ξεκάθαρη αποφασιστικότητα να επιβάλω στην κυβέρνηση, μία ριζική αλλαγή συμπεριφοράς.
Στις 10.22′, το προσωπικό μου αεροπλάνο και ένα άλλο ακόμη, βρισκόταν με αναμμένες μηχανές στην βόρεια είσοδο του αεροδρομίου Τατοΐου, του αεροδρομίου του πλησιέστερου στην κατοικία μου. Στις 10.25′, έφθασα στην πίστα του αεροδρομίου. Στις 10.30′ ακριβώς τα δυο αεροπλάνα, ένα Grumman Gulfstream και μία Dakota C47 απογειώθηκαν. Ήταν η ώρα H.
Η σύζυγός μου, τα παιδιά μου, η μητέρα μου και η αδερφή μου, ο πρωθυπουργός Κόλλιας, ο Λεωνίδας Παπάγος ο Αυλάρχης μου, και ο στρατηγός Κωνσταντίνος Δόβας, ο Αρχηγός του Στρατιωτικού μου Οίκου, βρισκόντουσαν στο δικό μου αεροπλάνο, το Grumman. Ήταν μαζί μας στην πτήση και ένας γυναικολόγος, ο Dr Κουτήφαρης, γιατί η σύζυγός μου περίμενε παιδί.

Είχαμε για αποσκευές όλο κι όλο την στολή που φορούσα και επί πλέον ένα κουστούμι και τα ενδύματα των μελών της οικογένειάς μου, αυτά που φορούσαν και ένα δεύτερο για ν’ αλλάξουν. Η σύζυγός μου κι εγώ κάναμε μόνοι μας τις βαλίτσες μας, με κάθε μυστικότητα για να μην κινήσουμε τις υποψίες, και στο τέλος ξεχάσαμε τα ενδύματα του μωρού. Το αντιληφθήκαμε φτάνοντας στην Καβάλα.
Στο C47 που απογειώθηκε αμέσως μετά από μας βρισκότανε ο πτέραρχος Γεώργιος Αντωνάκος προς τον οποίο είχα δώσει το ίδιο πρωΐ διαταγή να διευθύνει τις επιχειρήσεις από την Λάρισα, από το Γενικό Επιτελείο της 28ης Τακτικής Βάσεως. Στην Λάρισα βρισκότανε ήδη ο Κωνσταντίνος Κόλλιας – συνονόματος του πρωθυπουργού – ο διοικητής του Α’ Σώματος Στρατού, ο οποίος, κατόπιν διαταγής μου θα ανελάμβανε την διοίκηση και του Α’ και του Β’ Σώματος Στρατού.
Είχα μαζί μου στο αεροπλάνο το διάγγελμα που είχα ήδη μαγνητοφωνήσει και με το οποίο εξέθετα στον λαό την απόφαση μου και τους λόγους της ενέργειάς μου και με το οποίο του ζητούσα να μου προσφέρει την στήριξή του με το να ξεσηκωθεί μαζικά. Υπήρχε επίσης ένα δεύτερο αντίγραφο αυτού του διαγγέλματος στο C47 που πέταξε για Λάρισα.
Όταν, μετά από πτήση περίπου μιας ώρας, φθάσαμε στην Καβάλα, όπου κανείς δεν μας περίμενε, μας επιφύλαξαν μία πολύ φιλική υποδοχή. Αφού άφησα την οικογένειά μου στο ξενοδοχείο «Αστήρ» στο κέντρο της πόλης , πήγα στο Γενικό Επιτελείο της ΙΙας Μεραρχίας που βρισκόταν εκεί κοντά. Από εκεί έστειλα αμέσως το μαγνητοφωνημένο διάγγελμά μου στον ραδιοσταθμό. Μεταδιδόταν χωρίς διακοπή σ’ όλη την διάρκεια της 13ης Δεκεμβρίου. Τηλεφώνησα σε όλους τους διοικητές Σωμάτων και Μεραρχιών της Βόρειας Ελλάδος για να τους ενημερώσω για τις προθέσεις μου και να τους δώσω την διαταγή να με στηρίξουν στην ενέργειά μου. Μια ώρα αργότερα παράγγειλα στον Στόλο να αποπλεύσει από την Νότια Ελλάδα και να πλεύσει προς βορρά, πράγμα που έγινε. Μέσω του πτέραρχου Αντωνάκου διέταξα την Αεροπορία να τεθεί σε κατάσταση συναγερμού. Όλες οι αεροπορικές βάσεις υπάκουσαν σ’ αυτή την διαταγή και προσχώρησαν. Κάθε ένας απ ‘ αυτούς που επικοινώνησα με διαβεβαίωσε για την υποστήριξή του. Μεχρι σήμερα, παρ’ όλα αυτά, δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω μέχρι ποιου σημείου αυτή η υποστήριξη μου δόθηκε τελικά. Εν τω μεταξύ μονάδες του στρατηγού Γεωργίου Περίδη, διοικητή του Γ’ Σώματος Στρατού κινούντο με κατεύθυνση την Θεσσαλονίκη.
Δυο ώρες αργότερα, όταν έφυγα από το Γενικό Επιτελείο για να πάω στο ξενοδοχείο -μία απόσταση τριών λεπτών με αυτοκίνητο, όσο χρειάζεται για να διασχίσεις την πλατεία – με σταμάτησε ένα ενθουσιώδες πλήθος νέων και εργατών που με επευφημούσαν και φώναζαν : «Ζήτω ο Κωνσταντίνος», «Ζήτω η Ελευθερία», «Ζήτω ο Στρατός».

Επέστρεψα λοιπόν στο ξενοδοχείο, γύρω στις 3 η ώρα, για να φάω στα γρήγορα ένα σάντουιτς, κι αμέσως έφυγα με ελικόπτερο για την Κομοτηνή, για να συναντήσω τον στρατηγό Περίδη. Αναλύσαμε την κατάσταση, που ακόμα φαινόταν καλή. (Αργότερα ανακάλυψα ότι θα έπρεπε ήδη να έχουμε καταλάβει ότι τα πράγματα δεν πήγαιναν και τόσο καλά). Νομίζω ότι ο Περίδης από τότε κιόλας είχε αρχίσει να αμφιβάλει, χωρίς να το αναφέρει, και είχε υποψιαστεί ότι ο στρατηγός Ανδρέας Έρσελμαν, διοικητής της 20ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας που ήταν απαραίτητη για την επιτυχία του εγχειρήματός μου, είχε αποκοπεί από τα στρατεύματά του και ίσως ακόμα και να είχε συλληφθεί.
Κατά τις 6 η ώρα, πήρα και πάλι το ελικόπτερο για την Καβάλα, όπου προσγειώθηκα μεταξύ δύο τηλεφωνικών στύλων, πάνω σε ένα μικρό κομμάτι εδάφους που το φώτιζαν γύρω γύρω φώτα αυτοκινήτων. Το πλήθος ήταν τόσο πολύ ώστε η αστυνομία είχε μεγάλη δυσκολία να ελευθερώσει λίγο χώρο επαρκή που να επιτρέπει την προσγείωση. Όταν τελικά καταφέραμε να προσγειωθούμε, το πλήθος με περικύκλωσε κλαίγοντας και ζητωκραυγάζοντας με έναν ενθουσιασμό που μέχρι τότε δεν είχα συναντήσει άλλη φορά στον λαό μου. Όλοι είχαν στο βλέμμα τους μια λάμψη ελπίδας που δεν είχα ξαναδεί. Με επευφημούσαν, με σήκωναν στους ώμους τους και μου έλεγαν ότι όλοι είναι στο πλευρό μου στην προσπάθειά μου να τους προσφέρω μία καλύτερη ζωή και μία ελευθερία χωρίς εμπόδια.
Αφού κατάφερα να ανοίξω δρόμο μέσα στο πλήθος, βγήκα στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου για να απευθύνω μερικές λέξεις : «Ο Λαός και ο Στρατός ενωμένοι με τον Βασιλιά τους θα προχωρήσουν μαζί και με αποφασιστικότητα στον δρόμο για ένα δημοκρατικό καθεστώς που θα στηρίζεται στην ελευθερία. Ζήτω η Ελλάς!»

 

 

Το ελικόπτερο είναι έτοιμο να απογειωθεί, από τον εξώστη του ξενοδοχείου κατευοδώνουν η Βασίλισσα Άννα-Μαρία με την μικρή Αλεξία στην αγκαλιά της, η Βασίλισσα-Μητέρα Φρειδερίκη και η πριγκίπισσα Ειρήνη.

 

Ξημερώματα της 14ης Δεκεμβρίου. Η δραματική άφιξη στη Ρώμη.
Ο Βασιλιάς προσπαθεί μάταια να σπάσει ένα χαμόγελο, δεν βγαίνει με τίποτα. Η Βασίλισσα στηρίζεται στον Βασιλιά ή στηρίζει τον Βασιλιά;