Ένα από τα αγαπημένα χόμπι κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα με αρχές του 20ου αποτέλεσε η συλλογή μικρών εικονογραφημένων διαφημιστικών καρτών, καρτολίνων (trade cards), κάτι σαν τις σημερινές εμπορικές κάρτες. Οι έμποροι και οι εταιρίες τις χρησιμοποιούσαν για να διαφημίσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους όπως τρόφιμα, φάρμακα, καπνό, είδη ένδυσης, οικιακής χρήσης, ραψίματος, γεωργικών εκμεταλλεύσεων και πολλά άλλα. Με την εξάπλωση της χρωμολιθογραφίας από τη δεκαετία του 1860 και μετά οι καρτολίνες έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλείς. Η δημοτικότητά τους άρχισε να φθίνει τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα όταν νέες μορφές διαφήμισης άρχισαν να χρησιμοποιούνται όπως τα περιοδικά, οι εφημερίδες και το ραδιόφωνο.
του Ιωάννη Καστρινάκη
Οι καρτολίνες για να γίνουν ελκυστικές στο ευρύ κοινό, πέρα των έντονων χωμάτων που είχαν στην εικονογράφηση, παρουσίαζαν μία σειρά από θέματα όπως όψεις πόλεων, μνημεία, ηγέτες κρατών, προσωπικότητες, σημαίες, εθνόσημα, εθνικές ενδυμασίες, σκηνές από την καθημερινή ζωή, τη μυθολογία, την αρχαιότητα, ιστορικά γεγονότα, και διάφορα άλλα. Στην πίσω όψη των καρτολίνων μπορεί να περιγράφουν χαρακτηριστικά στοιχεία και πληροφορίες για την εικονογράφηση που παρουσιάζουν καθώς και για το προϊόν ή το εργοστάσιο του διαφημιζόμενου εμπορεύματος.
Μία τέτοια συλλογή διαφημιστικών καρτολίνων είναι και η ακόλουθη που απεικονίζει τον Έλληνα βασιλιά Γεώργιο Α’:
Εικόνα 1: CHOCOLAT GUERIN-BOUTRON (Γαλλική/6,5X10,5εκ./N.27) Georges 1er, Roi de Grece.
Εικόνα 2: KINNEY BROS. CIGARETTES (Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής/ 7X8 εκ.) Σύνθεση με τον Γεώργιο Α’, ελληνικές σημαίες και τάγμα παρασήμου. Σειρά από 50 καρτολίνες με θέμα “Πορτρέτα ηγετών, σημαιών και υψηλών ταγμάτων του κόσμου”
Εικόνα 3: DUKE CIGARETTES (Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής/11X7 εκ.) Σύνθεση με τον Γεώργιο Α’, ελληνικό εθνόσημο, ελληνική σημαία και κοπέλα με εθνική ενδυμασία. Σειρά από 50 καρτολίνες με θέμα “Ηγέτες, εθνόσημα και σημαίες.”
Εικόνα 4: WILLS CIGARETTES (Αγγλική/3,5X6,5 εκ./N.42) H.M THE KING OF GREECE. Στην πίσω πλευρά της καρτολίνας αναγράφονται τα εξής: «Ο Γεώργιος Α’, βασιλιάς της Ελλάδος, αδερφός του βασιλιά της Δανίας και βασίλισσας Αλεξάνδρας, υιός του βασιλιά Χριστιανού ΙΧ της Δανίας, γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη στις 24 Δεκεμβρίου 1845. Αποδέχτηκε το ελληνικό στέμμα που του προσφέρθηκε από την ελληνική εθνοσυνέλευση και άρχισε να βασιλεύει στις 31 Οκτωβρίου 1863. Παντρεύτηκε στις 15 Οκτωβρίου 1867 την Μεγάλη Δούκισσα Όλγα Κωνσταντίνοβα της Ρωσίας.»
Εικόνα 5: CHOCOLAT CARPENTIER (Γαλλική/10X7 εκ.) Σύνθεση με όψη της Αθήνας, πορτραίτο του Γεωργίου Α’ και την ελληνική σημαία.
Εικόνα 6: MOKA & CHICOREES DU DOCTEUR JOSEPH LERVILLES (Γαλλική/10,5X6,5 εκ.) Σύνθεση με το ελληνικό κοινοβούλιο (σημερινό Εθνικό Ιστορικό Μουσείο), πορτραίτο του Γεωργίου Α’ και άγαλμα της θεάς Αθηνάς.
Εικόνα 7: CHOCOLATERIE D’ AIGUEBELLE (Γαλλική/11,5X6,5 εκ.) Σύνθεση με το παλάτι (σημερινό κοινοβούλιο), πορτραίτο του Γεωργίου Α’ και ελληνικό βασιλικό θυρεό. Στην πίσω πλευρά της καρτολίνας αναγράφονται τα εξής: « Γεώργιος Α’, βασιλιάς της Ελλάδος. Υιός του Χριστιανού ΙΧ της Δανίας, γεννήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1845. Ανήλθε στο θρόνο στις 5 Ιουνίου 1863. Όπου διαδέχτηκε τον Όθωνα που εκθρονίστηκε το 1862. Είναι ο αδερφός του Φρειδερίκου VIII βασιλιά της Δανίας. Παντρεύτηκε το 1867 τη δούκισσα Όλγα, κόρη του Μεγάλου δούκα Κωνσταντίνου και έχει 6 παιδιά. Είναι απόγονος του οίκου Ηοlstein-Glucksbourg. Διάδοχος: πρίγκιπας Κωνσταντίνος, γεννηθείς το 1868. Το βασιλικό παλάτι κατασκευάστηκε ολοκληρωτικά από μάρμαρο για τον Όθων της Βαυαρίας το 1837 για μόνιμη κατοικία.»
Εικόνα 8: CHOCOLATE MUNDIAL (Ισπανική/7X12 εκ./Ν.7) Σύνθεση με τον Γεώργιο Α’, ελληνική σημαία, ελληνικά νομίσματα, βασιλικό θυρεό και γραμματόσημο ιπτάμενου Ερμή. Στην πίσω πλευρά της καρτολίνας αναγράφονται τα εξής: «Ελλάδα. Γενική άποψη: ορεινή με πολλούς κόλπους και έλη. Το κλίμα είναι εύκρατο. Το πολίτευμα είναι η μοναρχία. Ο πληθυσμός είναι 2.433.806 κάτοικοι. Θρησκεία: ορθόδοξοι χριστιανοί. Πρωτεύουσα: η Αθήνα με πολύτιμα ερείπια που ανάγονται στην αρχαιότητα.»
Εικόνα 9: CHOCOLAT POULAIN (Γαλλική / 7,5X10,5). Η αναχώρηση του ελληνικού στρατού από την Αθήνα κατά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Σύνθεση με πορτραίτο του βασιλέως Γεωργίου Α’ και τον βασιλικό θυρεό. Σειρά με θέμα “Αρχηγοί του κόσμου” όπου στην πίσω πλευρά αναγράφεται ένα σύντομο ιστορικό του Γεωργίου ως ακολούθως: «O Γεώργιος Α’ του οίκου Ηοlstein-Glucksbourg γεννήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1845 και ανήλθε στο θρόνο στις 5 Ιουνίου 1863. Από το γάμο του με την Όλγα (1868), κόρη του Μεγάλου δούκα Κωνσταντίνου της Ρωσίας, έχει έξι παιδιά: τον Κωνσταντίνο, νυμφευμένο με τη Σοφία της Πρωσίας, τον Γεώργιο, αρμοστή της Κρήτης, Νικόλαο, νυμφευμένο με την Ελένη της Ρωσίας, Μαρία, νυμφευμένη με το Μεγάλο δούκα Μιχαήλ Μιχαήλοβιτς, Ανδρέα και Χριστόφορο.»
Εικόνα 10: CHOCOLAT GUERIN-BOUTRON (Γαλλική/10,5X6,5 εκ.) Σύνθεση με τοn Γεώργίο Α’ και το παράσημο του τάγματος του Σωτήρος. Στην πίσω πλευρά της καρτολίνας αναγράφονται τα εξής: «Τάγμα του Σωτήρος. Καθιερώθηκε την 1η Ιουνίου 1833 από τον Όθωνα και απονέμεται από τον ίδιο, με την επίκληση του Ιησού Χριστού, σε ανάμνηση της ανεξαρτησίας από τους Τούρκους. Περιλαμβάνει 5 τάξεις: τον Μεγαλόσταυρο (12), τον Μέγα Ταξιάρχη (20), τον Ταξιάρχη (30) και τον χρυσό ή αργυρό Σταυρό.»
Εικόνα 11: CHOCOLAT FELIX POTIN (Γαλλική/6,5X10,5 εκ./Ν.28) Δολοφονία του βασιλέως Γεωργίου Α’. Στην πίσω πλευρά της καρτολίνας αναγράφονται τα εξής: «ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ. Η δολοφονία του βασιλέως της Ελλάδος. Οι Έλληνες κατέλαβαν την Θεσσαλονίκη. Ο βασιλιάς της Ελλάδος εισήλθε με τη βοήθεια του στρατεύματός του. Ένα άτομο με ελληνική υπηκοότητα τον σκότωσε με περίστροφο. Τον διαδέχτηκε ο υιός του Κωνσταντίνος.»
Εικόνα 12: OGDEN’S GUINEA GOLD CIGARETTES (Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής /3,5X5,5 εκ./Ν.147) KING OF GREECE.
Εικόνα 13: COUSIS CIGARETTES (Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής /3X5 εκ.) GEORGE I. KING OF GREECE.
Εικόνα 14: COLLECTION FELIX POTIN (Γαλλική/4,5X7,5 εκ.) GEORGE Ier. KING OF GREECE. Τρεις (3) διαφορετικές.
Share On Facebook
Tweet It
