Του Νίκου Παπακωνσταντίνου
Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολούμαι με την συγγραφή ενός βιβλίου, του πρώτου μου βιβλίου. Τις μέρες της προηγούμενης καραντίνας κατάφερα να το τελειώσω και να το παραδώσω στον εκδότη μου. Έχουν ολοκληρωθεί όλες οι διαδικασίες και θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες. Ο τίτλος του είναι «Πριγκίπισσες στη δίνη του Πολέμου».
Σ’ αυτό περιγράφω όλα τα γεγονότα, εθνικά και οικογενειακά, που έζησαν ο Βασιλιάς Γεώργιος και όλοι οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες της Ελλάδος από το 1939 που ξεκίνησε ο Πόλεμος στην Ευρώπη μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1946 που επέστρεψαν επιτέλους στην Ελλάδα.
Το βιβλίο αρχίζει με την περιγραφή του γάμου της πριγκιπίσσης Ειρήνης όπως την παραθέτω σήμερα για τους αναγνώστες των Royal Chronicles. Η Ειρήνη θα απασχολήσει και παρακάτω με περιγραφές τις σελίδες του βιβλίου, αφού τα χρόνια που ακολουθούν θα γίνει η εφήμερη Βασίλισσα της Κροατίας, θα γεννήσει μόνη και αβοήθητη μέσα στους βομβαρδισμούς τον μοναχογιό της, και θα παραμείνει φυλακισμένη από τους Γερμανούς για ενάμιση χρόνο.
1η Ιουλίου 1939. Ένα τελευταίο ευτυχές γεγονός για την Βασιλική Οικογένεια πριν από την θύελλα του Πολέμου: οι γάμοι της πριγκιπίσσης Ειρήνης με τον Αίμονε, δούκα του Σπολέτο. Η 35χρονη πριγκίπισσα, κόρη των Βασιλέων Κωνσταντίνου και Σοφίας, ένωνε την ζωή της με τον 39χρονο Ιταλό πρίγκιπα από τον κλάδο των Δουκών της Αόστης. Μία λαμπρή τελετή στο εμβληματικό Ντουόμο της Φλωρεντίας, την Σάντα Μαρία ντελ Φιόρε. Κατά τους «New York Times», η Φλωρεντία «είχε να δει τελετή τόσο εντυπωσιακή από την Αναγέννηση!» Πανύψηλος ο γαμπρός εντυπωσίαζε μέσα στην λευκή στολή του αξιωματικού του Ναυτικού. Πανύψηλη και η νύφη, με ένα σβέλτο, γυμνασμένο σώμα που αναδείκνυε το νυφικό της φόρεμα, στενό με μακριά ουρά. Το δαντελένιο πέπλο της συγκρατούσε ένα διάδημα από διαμάντια παλαιάς κοπής που η μητέρα της, της είχε κληροδοτήσει. Στον λαιμό της ο αδαμαντοκόλλητος σταυρός της γιαγιάς της, της Βασιλίσσης Όλγας. Παρόντες ο αδερφός της, ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄, η αδερφή της, η Βασίλισσα Ελένη της Ρουμανίας με τον γιο της, τον διάδοχο Μιχαήλ, ο άλλος αδερφός της, ο διάδοχος Παύλος με την πριγκίπισσα Φρειδερίκη, η Αικατερίνη, η Ασπασία με την Αλεξάνδρα, οι θείοι της, ο Γεώργιος, και ο Χριστόφορος με την Φραγκίσκη, η Ελένη του Νικολάου, οι εξαδέλφες της, η Όλγα από το Βελιγράδι, η Ελισάβετ από το Μόναχο, η Μαρίνα από το Λονδίνο, οι εξαδέλφες της από την Γερμανία, όλοι αυτοί που μερικούς μήνες μετά ο Πόλεμος θα χώριζε και θα σκόρπιζε μακριά από τα σπίτια τους, στις τέσσερες άκρες του κόσμου!
Άσχημη στιγμή για έναν ελληνο-ιταλικό γάμο. Οι αποφάσεις είχαν ήδη ληφθεί. Ο Μουσολίνι ήταν παρών στην εκκλησία, δεν επέτρεψε όμως να στολιστεί η πόλη με ελληνικές και ιταλικές σημαίες προς τιμήν του γαμπρού και της νύφης. Μόνο οι τρίχρωμες ιταλικές σημαίες με τον σταυρό των Σαβόια στην μέση κυμάτιζαν παντού. Αυτή η επίδειξη εχθρότητας των Ιταλών προς την Ελλάδα εξόργισε τον Γεώργιο Β΄. Αποφάσισε να μην παραστεί στον γάμο και να επιστρέψει αμέσως στην Αθήνα με το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα» που τον είχε φέρει στην Βενετία. Ο Μεταξάς τού ζήτησε να παραμείνει για να μην επισπευθεί η κρίση με την Ιταλία. Την έβλεπε την σύγκρουση να έρχεται και την φοβόταν, γιατί η χώρα δεν ήταν ακόμα έτοιμη. Από τον Απρίλιο του 1939 Ελλάδα και Ιταλία είχαν κοινά σύνορα στην Αλβανία.
Και οι οικογένειες ήταν τόσο διχασμένες μεταξύ τους! Η μητέρα του Αίμονε, η χήρα δούκισσα Ελένη της Αόστης, έκανε τα πάντα για να ξεχωρίζει και δεν έκρυβε τις απόψεις της. Ψηλή κι αδύνατη, τυλίχθηκε με μία χρυσή εκθαμβωτική τουαλέτα με μακριά ουρά, πρόσθεσε ένα κόσμημα με μαργαριτάρια που έφθανε μέχρι το δάπεδο, και φόρεσε και ένα τεράστιο μαύρο καπέλο με μαύρα φτερά στρουθοκαμήλου. Με αυτήν την καταπληκτική εμφάνιση έκανε την είσοδό της στον καθεδρικό ναό της Φλωρεντίας, και, το άκρον άωτον, τόλμησε να χαιρετίσει φασιστικά μέσα στην εκκλησία, για να ενοχλήσει τον Βασιλιά και την Βασίλισσα της Ιταλίας τους οποίους αντιπαθούσε. Μία απρέπεια που άφησε άφωνους τους καλεσμένους.
Το ζευγάρι των νεονύμφων αναχώρησε από την εκκλησία με το πολυτελές αυτοκίνητο που ο Βασιλιάς Βίκτωρ-Εμμανουήλ τούς είχε προσφέρει για γαμήλιο δώρο. Το εορταστικό γεύμα δόθηκε στο ξενοδοχείο «Excelsior» και το βράδυ έγινε ένα ανεπίσημο δείπνο στους κήπους της Villa Sparta της Βασιλίσσης Ελένης της Ρουμανίας.
Η δούκισσα Βικτωρία-Λουΐζα του Μπρούνσβιγκ, μητέρα της πριγκιπίσσης Φρειδερίκης, παρούσα, περιγράφει την βαριά ατμόσφαιρα που επικρατούσε:
«Το καλοκαίρι του 1939, ο σύζυγός μου και εγώ πήγαμε στην Φλωρεντία για τους γάμους της εξαδέλφης μου Ειρήνης της Ελλάδος με τον Αίμονε, δούκα του Σπολέτο. Για μία ακόμα φορά οι βασιλικές οικογένειες από όλη την Ευρώπη έδωσαν ραντεβού εκεί, εκείνη την υπέροχη καλοκαιρινή βραδιά που ποτέ δεν θα ξεχάσω. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούσα να αποφύγω την αίσθηση ότι μας έμεινε πολύ λίγος χρόνος μέχρι την καταστροφή, και άκουγα ακόμα και τον ήχο του τικ-τακ της ωρολογιακής βόμβας. Στις συζητήσεις μας επικρατούσε το θέμα του κινδύνου ενός γερμανο-πολωνικού πολέμου και οι πολιτικές επιπτώσεις σε όλη την ανθρωπότητα. Ο βασιλιάς Βίκτωρ-Εμμανουήλ ήταν πολύ ανήσυχος».
Οι φωτογραφίες του γάμου που ακολουθούν δεν περιέχονται στο βιβλίο μου.
Για τον γάμο της αδερφής τους έφτασαν στην Βενετία με το αντιτορπιλικό «Βασίλισσα Όλγα» ο Βασιλιάς Γεώργιος, ο διάδοχος Παύλος με την πριγκίπισσα Φρειδερίκη και η πριγκίπισσα Αικατερίνη. Τους βλέπουμε σε μια βόλτα στην πόλη πριν αναχωρήσουν για την Φλωρεντία.
Φτάνουν για τον γάμο στην εκκλησία της Santa Maria del Fiore η Βασίλισσα Έλενα και ο Βασιλιάς Βίκτωρ-Εμμανουήλ ΙΙΙ της Ιταλίας.
Η ψηλή και γεροδεμένη Βασίλισσα Έλενα κρύβει τον μικροκαμωμένο Βασιλιά-σύζυγό της που μόλις διακρίνεται το προφίλ του πίσω από το λουλούδι στο στήθος της. Η Έλενα είχε γεννηθεί πριγκίπισσα του Μαυροβουνίου, μια από τις πολλές, ωραίες, μελαχρινές κόρες του Βασιλιά Νικόλαου και της Βασίλισσας Μιλένα.
Φτάνουν στην εκκλησία για τον γάμο ο διάδοχος Ουμβέρτος της Ιταλίας και η σύζυγός του Μαρία-Ζοζέ. Η Μαρία-Ζοζέ είχε γεννηθεί πριγκίπισσα του Βελγίου, κόρη του Βασιλιά Αλβέρτου και της Βασίλισσας Ελισάβετ.
Η άφιξη της Βασίλισσας Ιωάννας της Βουλγαρίας, που γεννήθηκε πριγκίπισσα της Σαβόιας και είναι κόρη του Βασιλιά Βίκτωρα-Εμμανουήλ και της Βασίλισσας Έλενας της Ιταλίας.
Ο Αίμονε, δούκας του Σπολέτο, με την μητέρα του, την χήρα δούκισσα Ελένη της Αόστης, περιμένουν την νύφη στην είσοδο της εκκλησίας.
Η άφιξη της πριγκιπίσσης Ειρήνης. Ο άνεμος σηκώνει το δαντελένιο πέπλο της. Ο Μεγάλος Αυλάρχης του Βασιλέως Γεωργίου, ο Αλέξανδρος Μερκάτης, προσπαθεί να την βοηθήσει.
Έξη Βασιλείς και Βασίλισσες παρέστησαν στον γάμο. Από δεξιά, καθισμένοι, Βίκτωρ-Εμμανουήλ και Έλενα της Ιταλίας, Γεώργιος της Ελλάδος, Ιωάννα της Βουλγαρίας, Αλφόνσο της Ισπανίας και Φερδινάνδος της Βουλγαρίας. Τελευταία κάθεται η μητέρα του γαμπρού, η χήρα δούκισσα Ελένη της Αόστης.
Η υπογραφή της Πράξης του Γάμου από τον Βασιλιά Βίκτωρα-Εμμανουήλ και μετά από το ζεύγος των νεονύμφων.
Η έξοδος του Αίμονε και της Ειρήνης από την εκκλησία μετά τους γάμους.
Στον λαιμό της Ειρήνης ο αδαμαντοκόλλητος σταυρός της γιαγιάς της Βασιλίσσης Όλγας.
Αναχωρούν από την εκκλησία μετά τον γάμο, ο βασιλόπαις Χριστόφορος και η κομψότατη πριγκίπισσα Φραγκίσκη. Τον Ιανουάριο είχαν αποκτήσει, μετά από δέκα χρόνια γάμου, τον γιό τους Μιχαήλ.
Στην είσοδο της εκκλησίας, περιμένοντας τα αυτοκίνητά τους για να αποχωρήσουν, από αριστερά, με την λευκή στρατιωτική στολή, ο διάδοχος Ουμβέρτος της Ιταλίας, η πριγκίπισσα Ελένη του Νικολάου, σε λευκό πένθος για τον σύζυγό της, δίπλα της η κόρη της Μαρίνα, πίσω από την Μαρίνα ο σύζυγός της Γεώργιος, δούκας του Κεντ. Με το εμπριμέ φόρεμα η κόρη των Βασιλέων της Ιταλίας πριγκίπισσα Γιολάντα. Ο ηλικιωμένος με το λευκό μούσι, ο έκπτωτος Βασιλιάς της Βουλγαρίας Φερδινάνδος. Εντελώς δεξιά η πριγκίπισσα Όλγα, σύζυγος του αντιβασιλιά Παύλου της Γιουγκοσλαβίας, κόρη του Νικολάου της Ελλάδος. Κρύβει την χήρα δούκισσα Ελένη της Αόστης.
Η πριγκίπισσα Ελένη του Νικολάου συγχαίρει την μητέρα του γαμπρού. Αριστερά η κόρη των Βασιλέων της Ιταλίας, η πριγκίπισσα Μαφάλντα της Έσσης που θα χάσει την ζωή της φυλακισμένη στο στρατόπεδο Buchenwald. Στο κέντρο ο Γεώργιος και η Μαρίνα του Κεντ (την Μαρίνα την κρύβει η μητέρα της) και η πριγκίπισσα διαδόχου Μαρία-Ζοζέ της Ιταλίας. Πάνω δεξιά, ο βασιλόπαις Χριστόφορος προσπαθεί να δει πίσω από τον ώμο του πανύψηλου Αμεδαίο, δούκα της Αόστης, αντιβασιλιά της Αιθιοπίας, αδερφού του γαμπρού.
Το γεύμα στο ξενοδοχείο Excelsior. Η Ειρήνη και ο Αίμονε, ανάμεσα στον Βασιλιά Βίκτωρα-Εμμανουήλ και την χήρα δούκισσα Ελένη της Αόστης. Απέναντί τους ο Βασιλιάς Γεώργιος και η Βασίλισσα Ιωάννα της Βουλγαρίας.
Έξω από την Villa Sparta, ο Βασιλιάς Γεώργιος, ο θείος πρίγκιπας Γεώργιος, οι νεόνυμφοι, η Βασίλισσα Ελένη της Ρουμανίας και ο διάδοχος Παύλος.
Αίμονε και Ειρήνη, δούκας και δούκισσα του Σπολέτο.
Το περιοδικό της ΕΟΝ, της Εθνικής Οργάνωσης Νέων, αφιερωμένο στους γάμους της πριγκιπίσσης Ειρήνης, με εξώφυλλο φωτογραφία Nelly’s (Νέλλη Σουγιουλτζόγλου).
Αναμνηστικό μετάλλιο που κυκλοφόρησε με την ευκαιρία των γάμων, με τα οικόσημά τους και τα αρχικά Α και Ι(Αimone και Irene).
Eυχαριστούμε θερμά τον κύριο Παπακωνσταντίνου για την συνεργασία.