ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Μουσείο Βασιλικών Αμαξών στους Μεγάλους Σταύλους των Βερσαλλιών

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ / 11/10/2024

Του Ιωάννη Καλλιανιώτη

Είναι Σάββατο, στις σχολικές διακοπές του Απριλίου 2024 και το «Βασιλικό χωριό» των Βερσαλλιών «βράζει» από κόσμο και μιά σχετικά υψηλή για την εποχή θερμοκρασία.

Παρακάμπτομε την οχλαγωγία και την ζέστη και περνάμε ακριβώς απέναντι, όπου στέκει η ευρεία ημικυκλική πρόσοψη των Μεγάλων Βασιλικών Σταύλων.

Απεικόνιση των Βερσαλλιών. Σε πρώτο πλάνο οι Μεγάλοι Σταύλοι. Απέναντί τους το Ανακτορικό συγκρότημα. Στο βάθος οι μυθικοί κήποι. Δεξιά, η πόλη των Βερσαλλιών.

Κάθε Ευρωπαίος ηγεμόνας της εποχής θα σεμνυνόταν να έχει το κτίριο για παλάτι του. Για τον Bασιλέα – Ήλιο, είναι απλώς οι Μεγάλοι Σταύλοι του. Μεγάλοι γιατί; Όχι λόγω μεγέθους, όχι λόγω προορισμού των, που ήταν η προβολή του Βασιλικού Μεγαλείου.
Οι μικροί Σταύλοι είναι μεγαλύτεροι σε διαστάσεις και περιλαμβάνουν πολύ περισσότερα άλογα, αφού προορίζονται γιά την καθημερινή λειτουργία των Βερσαλλιών που εκτός από ανάκτορο, είναι και η Κυβερνητική έδρα.

Στην μεγάλη ημικυκλική αυλή, πολλαπλάσια άλογα, των αυτοκινήτων των εργαζομένων.

Οι σταύλοι αποτελούσαν ένα από τα σημαντικότερα τμήματα του Οίκου του Βασιλέως.
Η δραστηριότητα ήταν έντονη σε καθημερινή βάση και σχεδόν χίλια άτομα εργάζονταν: ιπποκόμοι, αμαξάδες, βαλέδες, νεαροί γκρούμ, σιδεράδες, μουσικοί, κτηνίατροι, ιπποχειρούργοι, η σχολή των βασιλικών ακολούθων… ένας κόσμος ολόκληρος.

Τα άλογα του Βασιλέως. Οι γαλαρίες στέγαζαν εκατοντάδες άλογα, ταξινομημένα αναλόγως της ράτσας και του τριχώματός τους. Τα Ισπανικά άλογα, τα Αραβικά και τα Περσικά, χρησιμοποιούνται στις παρελάσεις και τα καρουσσέλ. Οι Εγγλέζοι δρομείς, γιά το κυνήγι, ενώ τις άμαξες έσυραν άλογα προερχόμενα από την Πολωνία, την Δανία, την Πρωσσία.

Οι σταύλοι των Βερσαλλιών καταπλήσσουν με τις αναπάντεχα υψηλές καμάρες, το πάχος των τοίχων και την πλακόστρωση των δαπέδων.
Σε μονή σειρά στους μεγάλους σταύλους και σε διπλή στους μικρούς, τα άλογα χωρίζονται μόνον από ένα χαμηλό διάζωμα, προς τέρψιν οφθαλμών, αλλά και χάριν της μεταξύ τους κοινωνικότητας.

Η Χρυσή Εποχή της Γαλλικής ιππασίας

Η τέχνη της ιππικής εκπαίδευσης κατά την Γαλλική σχολή αγγίζει το ζενίθ της στις εγκαταστάσεις των Μεγάλων Σταύλων.
Από το 1680, έως το 1830, ανθίζει μιά καινούργια φιλοσοφία στην τεχνική της εκπαίδευσης, με στόχο να αναδειχθεί η χάρις της φυσικής κίνησης και η πλήρης αρμονία μεταξύ ίππου και αναβάτη.
Η απόδοση των αναβατών της Σχολής της Σχολής των Βερσαλλιών, ονομαστή σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, συμμετέχει στο γόητρο του Βασιλείου.

Η συλλογή

Οι άμαξες των Βερσαλλιών συγκεντρώθηκαν από τον Βασιλέα Λουδοβίκο-Φίλιππο (Λουί-Φιλίπ), το 1831, όταν μετατρέπει τις Βερσαλλίες σε Μουσείο «Αφιερωμένο σε όλες τις Δόξες της Γαλλίας».
Φορεία (chaises à porteurs) και έλκηθρα, προστέθηκαν το 1851, όταν το πρώτο Μουσείο αμαξών στο Τριανόν, άνοιξε για το κοινό.

«Τρόικα» αλόγων, πάνω από την κεντρική είσοδο

Μοντέλο άμαξας σε σμίκρυνση: Συνήθως παρόμοια μοντέλα υποβάλλουν οι κατασκευαστές στον παραγγελιοδότη, προς έγκριση και ενδεχόμενες μετατροπές. Αυτό κατασκευάστηκε από τον Σομπέρ (Chobert), κοσμηματοτέχνη του Βασιλιά, από σκαλιστό και χρυσωμένο ξύλο, χρυσό, μπροκάρ με ασημοκλωστές, μέταλλο και γυαλί.
Στα διακοσμητικά του θέματα, έρωτας που επιστέφει δελφίνι (όπου δελφίνι=Dauphin, διάδοχος του θρόνου), εικάζεται ότι η άμαξα κατασκευάστηκε προς τιμήν του πρωτότοκου γιου του Λουδοβίκου 15ου, είτε το έτος της γέννησης(1729), είτε το έτος της βάπτισής του(1737).
Αυτή την εποχή χρησιμοποιούνταν ακόμη οι επιβλητικές άμαξες εποχής Λουδοβίκου 14ου (Βασίλεψε 1643-1715), αλλά η παραπάνω άμαξα απεικονίζει την εξέλιξη τόσο ως προς την άνεση (ανάρτηση), όσο και ως προς την φόρμα (διεύρηνση προς τα πάνω και καμπύλωσή του κάτω μέρους σύμφωνα με την τεχνοτροπία ροκάιγ).

Η έκθεση αυτού του μοντέλου υπογραμμίζει μια πραγματικότητα. ‘Ολες οι Βασιλικές άμαξες του παλαιού καθεστώτος, έως περίπου το 1790, έχουν καταστραφεί από τους επαναστάτες της εποχής.

Άμαξα εποχής Λουδοβίκου 14ου, στο Μουσείο αμαξών στην Λισσαβώνα.

Ανάλογες άμαξες μπορούμε να δούμε σήμερα στα αντίστοιχα Μουσεία της Λισσαβώνας και της Βιέννης.

Εθνικό Μουσείο αμαξών, Λισσαβώνα

Άμαξα στην Λισσαβώνα ανάλογη του μοντέλου σε σμίκρυνση των Βερσαλλιών

Εδώ θα δούμε μόνο άμαξες που επέζησαν από την εποχή του Ναπολέοντος Α΄, κυρίως κατασκευασμένες για τους γάμους του με την κόρη του Αυτοκράτορος της Αυστροουγγαρίας, Μαρίας Λουΐζας.
Οι μετασκευές αυτών των αμαξών παρακολουθούν τις διαδοχικές παλινορθώσεις Βουρβώνων και Μποναπάρτ, αλλάζοντας κάθε φορά θυρεούς και εραλδικά σύμβολα.

Ενώ προορίζονταν και αυτές για θριαμβικές Αυτοκρατορικές και Βασιλικές πομπές, κρατούν κάποια απόσταση από την εκθαμβωτική πολυτέλεια του Παλαιού Καθεστώτος (πριν το 1789).
Η απόδοση του χρυσού και των θυρεών είναι πλέον ζωγραφική, πλησιάζοντας τα θέματα με μια ζεστασιά σχεδόν οικογενειακή και μόνον στα μεταξωτά υφάσματα και στολίδια του εσωτερικού, αποδίδεται η χλιδή ακόμη και ο κάποιος ερωτισμός της εξουσίας.
Οι άνθινες ζωγραφικές διακοσμήσεις, ίσως απηχούν και κάποιες Ιταλικές επιρροές. μακρινή παραπομπή στις ρίζες της δυναστείας Μπουοναπάρτε στην Ιταλία, μέσω Κορσικής.

Με την επιστροφή των Βουρβώνων, επιστρέφει και το εκθαμβωτικό, στην άμαξα Χρίσματος του Καρόλου του 10ου, ενώ ο σχεδιασμός και το βάρος της διακόσμησης της νεκρικής άμαξας παραπέμπει στο τέλος ενός δυσκίνητου και παρωχημένου πλέον καθεστώτος.

Χρονολόγιο καθεστωτικών αλλαγών στην Γαλλία

Εδώ ας παραθέσομε, ένα απλοποιημένο χρονολόγιο των ιστορικών αλλαγών στον θρόνο της Γαλλίας τον 18ο και 19 αιώνα, που υπογραμμίζονται από την παρουσία, ή την απουσία ορισμένων βασιλικών αμαξών.

1715: Θάνατος του Λουδοβίκου 14ου. Βασίλεψε από την ηλικία των 5 ετών το 1643.
Τον διαδέχεται ο μόνος επιζών δισέγγονός του Λουδοβίκος 15ος σε ηλικία 5 ετών, με Αντιβασιλέα τον θείο του Φίλιππο της Ορλεάνης.

1774: Θάνατος του Λουδοβίκου 15ου. Τον διαδέχεται ο εγγονός του Λουδοβίκος 16ος σε ηλικία 20 ετών.

1789: Αρχή της Γαλλικής επανάστασης

1791: Απόπειρα φυγής στην Βαρένν. Η αρχή του τέλους της Μοναρχίας.

1793: Αποκεφαλισμός του Λουδοβίκου 16ου (21/1/1793) και της Βασίλισσας Μαρίας-Αντουανέττας (16/10/1793).

1795: Θάνατος του μοναδικού επιζώντος γιου του Βασιλικού ζεύγους, Λουί – Σαρλ, γνωστού και ως Λουδοβίκου 17ου στην φυλακή του Τέμπλου από τις κακουχίες.

1804: Ανακήρυξη του Ναπολέοντος Βοναπάρτη ως Αυτοκράτορος των Γάλλων

1810 : Διαζύγιο από την σύζυγό του Ζοζεφίνα και γάμος με την Μαρία-Λουΐζα της Αυστρίας.

1811 : Γέννηση του Διαδόχου του, «Βασιλέως της Ρώμης».

1814 : Πρώτη παλινόρθωση των Βουρβώνων στο πρόσωπο του νεώτερου αδελφού του Λουδοβίκου 16ου, Λουδοβίκου 18ου.

1815 : Απόπειρα επιστροφής του Ναπολέοντος 1ου, γιά «100 ημέρες» (Μάρτιος-Ιούνιος).
Δεύτερη παλινόρθωση των Βουρβώνων.

1824 : Διαδοχή στο πρόσωπο του νεώτερου αδελφού των προηγουμένων, Καρόλου 10ου. Ο διάδοχός του, Δουξ του Μπερρύ, έχει δολοφονηθεί το 1820 στην παρισινή Όπερα. Επτά μήνες μετά τον θάνατό του, γεννιέται ο γιος του, Δουξ του Μπορντώ, «το βρέφος του θαύματος».

1830 : Έξωση του Καρόλου 10ου. Ανακήρυξη του Λουδοβίκου-Φιλίππου της Ορλεάνης ως Βασιλέως των Γάλλων.

1832 : Θάνατος στην Βιέννη του «Βασιλέως της Ρώμης», γιού του Ναπολέοντος 1ου.

1848 : Εκθρόνιση του Λουδοβίκου-Φιλίππου.

1852 : Ανακήρυξη του Ναπολέοντος 3ου, ανηψιού του Ναπολέοντος 1ου, ως Αυτοκράτορος των Γάλλων.

1856 : Γέννηση και βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα, γιού του Ναπολέοντος 3ου και της Αυτοκράτειρας Ευγενίας ( Μοντίγιο).

1871 : Εκθρόνιση του Ναπολέοντος 3ου μετά τον καταστροφικό πρωσσο-γαλλικό πόλεμο.

1873 : Τελευταία απόπειρα παλινόρθωσης των Βουρβώνων στο πρόσωπο του Κόμητος του Σαμπόρ (Chambord), δουκός του Μπορντώ. Παρά την κοινοβουλευτική πλειοψηφία που τον υποστήριζε, ο ίδιος υπέσκαψε την παλινόρθωση με υπερσυντηρητικές και ανέφικτες απαιτήσεις.
Μία από τις 10 άμαξες που ετοιμάστηκαν γιά την «θριαμβευτική είσοδό του στο Παρίσι», αγοράστηκε αργότερα από τον Γεώργιο Α! των Ελλήνων. Συγκαταλέγεται στα εκθέματα του μελλοντικού Μουσείου Τατοϊου. Πέντε άμαξες από την ίδια παραγγελία εκτίθενται στον Πύργο του Σαμπόρ.

1879 : Θάνατος του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα στην Γή των Ζουλού, στην υπηρεσία του Βρεττανικού Στέμματος.

Οι μπερλίνες του Γάμου του Ναπολέοντος 1ου

Στις 2 Απριλίου 1810, λιγότερο από ένα μήνα αφ’ ότου διαζεύχθηκε την Αυτοκράτειρα Ζοζεφίνα που δεν μπορεί να του δώσει διάδοχο, ο Ναπολέων ο 1ος, νυμφεύεται την Αρχιδούκισσα Μαρία-Λουϊζα της Αυστρίας.
Οι έφιππες πομπές θα δώσουν ιδιαίτερη λάμψη στις τριήμερες γιορτές.

Φθάνοντας στο όριο της Ετουάλ και περνώντας κάτω από την ημιτελή ακόμη Αψίδα του Θριάμβου, 40 υπερπολυτελείς μπερλίνες, κατεβαίνουν τα Ηλύσια πεδία μέχρι τους κήπους του Ανακτόρου του Κεραμεικού, μέσα στις ζητωκραυγές του ενθουσιώδους πλήθους. Η δύναμη του Αυτοκράτορα σήμερα μετριέται με την υπεροχή των αμαξών του, το εκτόπισμα της συνοδείας του.

Η Αυτοκρατορική φρουρά ανοίγει την πομπή και ακολουθούν 34 άμαξες της Αυλής (μεταξύ των οποίων η Κορναλίν και η Αμέθυστος που εκτίθενται εδώ).
Ακολουθεί η άμαξα της Αυτοκράτειρας, που σύμφωνα με παλαιά Βασιλική παράδοση παρελαύνει κενή. Μετά εκείνη του Αυτοκράτορα συρόμενη από οκτώ άλογα και περιστοιχισμένη από τους Στρατάρχες της Αυτοκρατορίας και τους μεγάλους υπασπιστές πάνω σε υπέροχα καθαρόαιμα.
Τέλος οι μπερλίνες του πρωθιερέα της Αυλής, των Κυριών επί των Τιμών και της Αυτοκρατορικής οικογένειας, με μεγαλύτερο ακόμα πλούτο και κομψότητα (πέντε εκτίθενται εδώ).

Η αίγλη αυτής της πομπής – 40 άμαξες και πάνω από 240 άλογα – ξεπερνά αυτήν της Στέψης του 1804.
Προπαντός επισκιάζει την υπεροχή των παλαιών βασιλικών πομπών. Σε παρόμοιες περιστάσεις οι Βουρβώνοι δεν χρησιμοποιούσαν παρά μόνον τριάντα άμαξες.

Η Κορναλίν

Μπερλίνα πόλεως και εορτής (gala) ως ψευδο-λαντώ με τρεις υαλοπίνακες.
(Στμ. Στα λαντώ, η πτυσσόμενη οροφή μετατρέπει την κλειστή άμαξα σε ανοικτή. Εδώ η οροφή είναι σταθερή.)
Κατασκευαστής Πρελό, Παρίσι 1810.
Ύψος 2,50μ. Μήκος 4,83μ. Πλάτος 2,00μ. Βάρος περίπου 1,5 τόννος.

Ιστορικό χρήσης

1810 Γάμοι Ναπολέοντος 1ου και Μαρίας Λουΐζας
1853 Μετατροπή από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά το προσδοκώμενο Χρίσμα του Ναπολέοντος 3ου στην Ρώμη.

Εδώ πρέπει να αναφερθεί η προσπάθεια του Ναπολέοντος 3ου, να λάβει το Χρίσμα από τον Πάπα Πίο τον 9ο.

( Ο Ναπολέων 1ος στην Στέψη του, τοποθέτησε ο ίδιος το Στέμμα στο κεφάλι του ενώ ο αιχμάλωτός του Πάπας Πίος ο 7ος παρακολουθούσε καθιστός).
Για τον Ναπολέοντα 3ο ο Πάπας Πίος 9ος έθεσε δύο όρους. Το Χρίσμα να λάβει χώρα στην Ρώμη και όχι στο Παρίσι και να επανέλθει στην Γαλλία ο υποχρεωτικός Καθολικός γάμος, μετά από κάθε πολιτικό γάμο.
Και οι δύο όροι δεν έγιναν δεκτοί από τον Αυτοκράτορα, αλλά ήταν και εξαιρετικά αντιδημοφιλείς στον Γαλλικό λαό. Ο Ναπολέων 3ος αρκέστηκε στην λαϊκή νομιμοποίηση, αλλά απέσυρε την πολιτική του υποστήριξη από τον Πάπα, ο οποίος είχε προβλήματά με τα άλλα Βασίλεια της Ιταλικής χερσονήσου.
Το 1856, επήλθε κάποιου είδους συμβιβασμός και ο Πάπας ο ίδιος, υπήρξε ο ανάδοχος του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα.

Η Αμέθυστος

Μπερλίνα πόλεως και εορτής (gala), ως ψευδο-λαντώ με τρεις υαλοπίνακες, Παρίσι 1810.
Ύψος 2,56μ. Μήκος 4,90μ. Πλάτος 1,80μ. Βάρος περίπου 1,5 τόννοι.

Ιστορικό χρήσης

Η Μπριγιάντ (Λαμπρή)

Μπερλίνα εορτής με επτά υαλοπίνακες. Κατασκευαστής αμαξώματος Ζαν Ερνέστ Ωγκύστ Γκέττινγκ, Παρίσι, περίπου 1804.
Ύψος 2,41μ. Μήκος 4,70μ. Πλάτος 1,86μ. Βάρος περίπου 2 τόννοι.

Ιστορικό χρήσης

1804  Κατασκευάστηκε γιά την στέψη του Ναπολέοντος 1ου
1810  Χρησιμοποιήθηκε γιά τους γάμους Ναπολέοντος και Μαρίας Λουΐζας
1853  Μετατράπηκε από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά τους γάμους του Ναπολέοντος 3ου και μια δεύτερη φορά γιά το προσδοκώμενο Χρίσμα του στην Ρώμη.
1856 Ανακαινίσθηκε από τους κατασκευαστές Ερλέρ & Υιός γιά την βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα, γιού του Ναπολέοντος 3ου.

Εικόνα του εσωτερικού της άμαξας από το επεξηγηματικό βίντεο

Άποψη του Μουσειακού χώρου

Η Οπάλ

Μπερλίνα εορτής (γκαλά) με 7 υαλοπίνακες. κατασκευαστής αμαξώματος Ντεβώ, Παρίσι, γύρω στο 1804 ή 1809.

Ύψος 2,54μ, μήκος 4,80μ, πλάτος 2,04 μ, βάρος περίπου 2 τόννοι.

Ιστορικό χρήσης

1810 Γάμοι Ναπολέοντος 1ου και Μαρίας Λουΐζας

1853 Μετατροπή από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά το προσδοκώμενο Χρίσμα του Ναπολέοντος 3ου στην Ρώμη.

Η Νίκη (Βικτουάρ)

Μπερλίνα εορτής με επτά υαλοπίνακες. Κατασκευαστής αμαξώματος Ζαν Ερνέστ Ωγκύστ Γκέττινγκ, Παρίσι, περίπου 1804.
Ύψος 2,68μ. Μήκος 5,30μ. Πλάτος 2,10μ. Βάρος περίπου 2,5 τόννοι.

Ιστορικό χρήσης

1804  Κατασκευάστηκε γιά την Στέψη του Ναπολέοντος 1ου
1810  Χρησιμοποιήθηκε γιά τους γάμους Ναπολέοντος και Μαρίας Λουΐζας
1853  Μετατράπηκε από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά τους γάμους του             Ναπολέοντος 3ου και μιά δεύτερη φορά γιά το προσδοκώμενο Χρίσμα του στην Ρώμη.
1856 Ανακαινίσθηκε από τους κατασκευαστές Ερλέρ & Υιός γιά την βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα, γιού του Ναπολέοντος 3ου.

Η Τυρκουάζ

Μπερλίνα εορτής (γκαλά) με επτά υαλοπίνακες. κατασκευαστής αμαξώματος, Πρελό, Παρίσι γύρω στο 1804.
Ύψος 2,78μ, μήκος 5,38μ, πλάτος 2,09μ, βάρος περίπου 2 τόννοι

Ιστορικό χρήσης

1804  Κατασκευάστηκε γιά την Στέψη του Ναπολέοντος 1ου
1810  Χρησιμοποιήθηκε γιά τους γάμους Ναπολέοντος και Μαρίας Λουΐζας
1853  Μετατράπηκε από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά τους γάμους του Ναπολέοντος 3ου και μιά δεύτερη φορά γιά το προσδοκώμενο Χρίσμα του στην Ρώμη.
1856 Ανακαινίσθηκε από τους κατασκευαστές Ερλέρ & Υιός γιά την βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα, γιού του Ναπολέοντος 3ου.

Η Τοπάζ

Ιστορικό χρήσης

1804  Κατασκευάστηκε γιά την Στέψη του Ναπολέοντος 1ου
1810  Χρησιμοποιήθηκε γιά τους γάμους Ναπολέοντος και Μαρίας Λουΐζας
1853  Μετατράπηκε από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά τους γάμους του Ναπολέοντος 3ου και μιά δεύτερη φορά γιά το προσδωκόμενο Χρίσμα του στην Ρώμη.
1856 Ανακαινίσθηκε από τους κατασκευαστές Ερλέρ & Υιός γιά την βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα, γιού του Ναπολέοντος 3ου.

Μπερλίνα Βαπτίσεως του Δουκός του Μπορντώ

Μπερλίνα μεγάλης εορτής (γκραν γκαλά), με επτά υαλοπίνακες (οκτώ υαλοπίνακες αρχικά).
Κατασκευαστής αμαξώματος Ζαν Ερνέστ Ωγκύστ Γκέττινγκ, Παρίσι, 1808.
Ύψος 3,57μ. Μήκος 5,60μ. Πλάτος 2,16. Βάρος περίπου 2,5 τόννοι.

Ιστορικό χρήσης

1808  Κατασκευάστηκε γιά τον Ζερόμ Μποναπάρτ, βασιλέα της Βεστφαλίας, αδελφό του Ναπολέοντος 1ου
1821  Εμπλουτίσθηκε από τον κατασκευαστή Πρελό γιά την βάπτιση του Δουκός του Μπορντώ, εγγονού του Καρόλου 10ου των Βουρβώνων, του επονομαζομένου βρέφους του θαύματος, καθώς γεννήθηκε μετά την δολοφονία του πατέρα του Δουκός του Μπερρύ.
Οι ελπίδες διαψεύστηκαν, ο Δουξ του Μπορντώ (αργότερα Κόμης του Σαμπόρ) δεν βασίλεψε ποτέ, πέθανε άτεκνος και τα δικαιώματα του Γαλλικού Στέμματος πέρασαν με την συγκατάθεσή του στον κλάδο της Ορλεάνης.
1853  Μετατράπηκε από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά τους γάμους του Ναπολέοντος 3ου και μιά δεύτερη φορά γιά το προσδοκώμενο Χρίσμα του στην Ρώμη.
1856 Ανακαινίσθηκε από τους κατασκευαστές Ερλέρ & Υιός γιά την βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα, γιού του Ναπολέοντος 3ου. Η μπερλίνα θα έφερε το βρέφος.

Άμαξα του Χρίσματος του Καρόλου 10ου

Μπερλίνα μεγάλης εορτής (γκραν γκαλά), με οκτώ υαλοπίνακες.
Περσιέ και Χίττορφ, αρχιτέκτονες, Ντυσσέν σχεδιαστής αμαξώματος, Ντάλντριγκεν, σχεδιαστής αμαξώματος, Ότς ξυλουργός αμαξώματος, Ντενιέρ και Ματελέν σκαλιστές μπρούντζου, Γκωτιέ επιχρυσωτής, Ντελόρμ ζωγράφος, Βασσελέτ ζωγράφος, Ντελαλάντ κεντητής, Παρίσι 186 και 1825.
Εξωτερική επιφάνεια ολοκληρωτικά καλυμμένη με μπρούντζο. Εσωτερικό επενδεδυμένο με πορφυρό βελούδο.
Ύψος 4,48μ. Μήκος 6,70μ. Πλάτος 2,60. Βάρος περίπου 4 τόννοι.

1816 Άρχισε να κατασκευάζεται από τον Ντυσέν σε σχέδια του αρχιτέκτονα Σαρλ Περσιέ γιά το Χρίσμα του Λουδοβίκου 18ου. Ο Βασιλέας όμως, έκρινε άκαιρο αυτό το τελετουργικό μετά από όσα είχαν προηγηθεί (Επανάσταση και 1η Αυτοκρατορία).

1824 Με την άνοδό του στον Θρόνο, ο Κάρολος 10ος, αποφασίζει να συνεχίσει την παράδοση των προγόνων του και να λάβει το Χρίσμα στον Καθεδρικό Ναό της Ρένς. Την άμαξα ολοκληρώνουν σε λιγότερο από 6 μήνες οι κατασκευαστές Ντάλντρινγεν και Ότς, ο γλύπτης Ρογκιέ, οι τεχνίτες μπρούντζου Ντενιέρ και Ματελέν και ο ζωγράφος Ντελόρμ.
Χρησιμοποιείται γιά την είσοδό του στην πόλη της Ρενς την 18η Μαϊου 1825 και την επομένη στην πομπή προς τον Καθεδρικό Ναό της Ρένς. Την σύρουν 8 άλογα. Με αυτήν θα κάνει την είσοδό του στο Παρίσι στις 6 Ιουνίου 1825.

1853 Μετασκευάστηκε από τον κατασκευαστή αμαξωμάτων Ιωακείμ Ερλέρ γιά τους γάμους του Ναπολέοντος 3ου και μιά δεύτερη φορά γιά το προσδοκώμενο Χρίσμα του στην Ρώμη. Τα κρίνα των Βουρβώνων αντικαταστάθηκαν από τα αυτοκρατορικά σύμβολα (Μονόγραμμα Ν, αετό και χρυσές μέλισσες).

1856 Ανακαινίσθηκε από τους κατασκευαστές Ερλέρ & Υιός γιά την βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα, γιού του Ναπολέοντος 3ου, Η μπερλίνα θα έφερε το Αυτοκρατορικό ζεύγος.

Ιπποσκευή μεγάλης εορτής (γκραν γκαλά)

Σκαλιστές μπρούντζου: Λυσιέν Φρανσουά Φεσέρ, Φεσέρ & Φοσσέ συνεργάτες, Ντυσσέν & Μαιρέ συνεργάτες.
Κατασκευαστής χαλιναριών (Μπουρελιέ): Ζαν-Κλωντ Περσελέ, Φιλίπ Ζαν Μισέλ Κανιερύ
Κατασκευαστής σπηρουνιών (Επερονιέ): Ρενέ Ανρυ Ωγκυστέν Λουαζώ
Κατασκευαστής διακοσμητικών (Πασμεντιέ): Φρανσουά-Ζοζέφ Γκομπέρ, Οίκος Ροντυάρ.

Ιστορικό

1814 Κατασκευάστηκαν εν όψει του χρίσματος του Λουδοβίκου 18ου

1825 Συμπληρώθηκαν και μετασκευάστηκαν για το Χρίσμα του Καρόλου 10ου

1853 και 1856 Επαναχρησιμοποιήθηκαν για τους γάμους του Ναπολέοντος 3ου και την βάπτιση του Αυτοκρατορικού Πρίγκηπα.

Κασέλλες ταξιδιού γιά τα στολίδια των αλόγων

Τιερσελέν, κατασκευαστής αποσκευών, 1853.
Ξύλινες σανίδες, βαμμένες πράσινες, μέταλλο. Ενδείξεις σε κίτρινο χρώμα: Μονόγραμμα Ν με στέμμα, «Υποζύγιο αρ. 1», «Υποζύγιο αρ.2» κλπ.

Τα πολύτιμα και ευαίσθητα στολίδια των αλόγων από πορφυρό μεταξωτό βελούδο, κεντημένα με χρυσοκλωστές, ήταν αγκιστρωμένα στα γκέμια της μεγάλης εορτής και συμπληρωμένα με τα κατάλληλα εξαρτήματα. Ήταν τακτοποιημένα με φροντίδα σε αυτές τις κασέλλες, μία για κάθε άλογο.

Εσωτερικό εξάρτημα πόρτας με πτυσσόμενο κάθισμα
της άμαξας του χρίσματος του Καρόλου 10ου

Περί το 1825.
Μεταξωτό πορφυρό βελούδο, κεντημένο με ακάνθους και μπουκέτα στάχυα με χρυσοκλωστή και παγιέτες. Στολίδια από επιχρυσωμένο μπρούντζο.

Αναμφίβολα αφαιρέθηκε το 1853, όταν η άμαξα μετετράπη εν όψει του Χρίσματος του Ναπολέοντος 3ου στην Ρώμη. Αυτό το πτυσσόμενο κάθισμα εντασσόταν στο πάχος της πόρτας. Στο πάνω μέρος του, είναι στερεωμένος κύλινδρος από επιχρυσωμένο μπρούντζο πάνω στον οποία γλυστρά το φαρδύ γαλόνι που κατεβάζει ή επαναφέρει το κάθισμα.

Στολίδια (passementerie) της ιπποσκευής μεγάλης εορτής (γκραν γκαλά)
κονκάρδες, χαίτες, φούντες, ποδιές…

Ντυόν, passementier, 1818-1819
Το σετ συμπληρώθηκε το 1825 και το 1853 από τους Φρανσουά-Ζοζέφ Γκομπέρ, Ντυσέν και Μαιρέ συνεργάτες, Φεσέρ και Φοσσέ συνεργάτες, Οίκο Ροντυουάρ.
Αυτά τα εξαιρετικού πλούτου στολίδια από μεταξωτό πορφυρό βελούδο, κεντημένα με χρυσοκλωστή και ασημοκλωστή, σε φυλλώματα και άνθη, αγκιστρώνονταν στα γκέμια των αλόγων από δέρμα και επιχρυσωμένο μπρούντζο επαυξάνοντας την αίσθηση της λάμψης και χλιδής.

Το πένθος

Νεκροφόρος του Λουδοβίκου 18ου

Λεκουέντ και Χίττορφ, αρχιτέκτονες Πρελό κατασκευαστής αμαξώματος, Ντεβώ αναρτήσεις, Ντάλντρινγκεν τροχοί, Ρογκιέ γλύπτης, Γκωτιέ ζωγράφος, Ρενώ ταπετσιέρης, Νταλεμάνιε κεντητής, Ντενεβέρ φτερά, Παρίσι 1809, κατασκευάστηκε πάνω σε παλιότερη μπερλίνα.
Ύψος 4,66μ, μήκος 5,70μ, πλάτος 2,58μ. Βάρος, περίπου 2,5 τόννοι.

Ιστορικό

Χρησιμοποιήθηκε και υπέστη μετατροπές γιά τις κηδείες:

1809 Στρατάρχη Λάνν, Δουκός του Μοντεμπέλλο

1820 Δουκός του Μπερρύ (τριτότοκου γιού του Καρόλου 10ου και πατέρα του Κόμη του Chambord)

1824 Λουδοβίκου 18ου ( σημερινή αποκατεστημένη μορφή)

1830 Λουδοβίκου 6ου, Ανρύ-Ζοζέφ των Βουρβώνων-Κοντέ, τελευταίου Πρίγκηπα Condé

1835 Στρατάρχη Μορτιέ

1842 Δουκός της Ορλεάνης (πρωτότοκου γιού και Διαδόχου του Βασιλέως Λουϊ-Φιλίπ)

1860 Ζερόμ Μποναπάρτ (αδελφού του Ναπολέοντος 1ου)

1894 Σααντί Καρνό, Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας

1899 Φελίξ Φώρ, Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας

Αποκαταστάθηκε στην σημερινή του μορφή με χορηγία του Γενικού Γραφείου Νεκρωσίμων Πομπών.

Οι χαμένοι Διάδοχοι

Μικρή μπερλίνα του Δελφίνου (Διαδόχου) Λουί Ζοζέφ Ξαβιέ της Γαλλίας (1781-1789)

Ανωνύμου γύρω στο 1787

Ξύλο σκαλιστό, βαμμένο και επιχρυσωμένο, σίδερο βαμμένο και επιχρυσωμένο, γυαλί, δέρμα βαμμένο, ύφασμα κασμίρ λευκό-κρεμ, πασμαντερί λευκή και πράσινη.

Η άμαξα περιπάτου του Δελφίνου, πρωτότοκου γιού του Λουδοβίκου 16ου και της Μαρίας – Αντουανέτας, έχει τα χαρακτηριστικά μιάς σύγχρονης μπερλίνας της εποχής, τύπου vis à vis, με έλξη δύο τόξων σε σχήμα λαιμού κύκνου. Αμάξωμα κομψό, χωρίς στολίδια, αναρτήσεις σε σχήμα C, στόρια από λευκό δέρμα με άνθινες και φυτικές διακοσμήσεις, τροχοί με οδοντωτό μηχανισμό που επιτρέπει την ρύθμιση της ανάρτησης, υαλοπίνακες, κινητά παντζούρια, αναδιπλούμενα σκαλοπάτια ντυμένα με δέρμα. Στο δάπεδο ανοίγει ένα βαθούλωμα που επιτρέπει στον μικρό επιβάτη να τοποθετεί το δεκατιανό του, ή να ξεκουράζει τα πόδια του.
Ο Δελφίνος έπασχε από φυματίωση των οστών και θα πέθαινε το 1789 σε ηλικία οκτώ ετών. Τα τελευταία του χρόνια δεν μπορούσε πιά να περπατήσει και μετακινείτο με την μικρή του μπερλίνα, συρόμενη από ένα βαλέ, χάρις σε ειδική χειρολαβή στερεωμένη στην άκρη του τιμονιού.

Αποκαταστάθηκε με την χορηγία του Ιδρύματος Φλοράνς Γκούλντ και την αρωγή της Γαλλικής Εταιρίας Κληρονομιάς (French Heritage Society).

Αμαξάκι του Δελφίνου (Διαδόχου) Λουϊ – Σάρλ της Γαλλίας,
μελλοντικού Λουδοβίκου 17ου ( 1785-1795)

Ανωνύμου, γύρω στο 1785-1789.

Σκαλιστό, βαμμένο και επιχρυσωμένο ξύλο, χυτός και επιχρυσωμένος μπρούντζος, βαμμένο και επιχρυσωμένο σίδερο. Επένδυση από κόκκινο δέρμα.

Η μικρή αυτή κομψή και πολυτελής άμαξα, ανήκε στον Διάδοχο Λουϊ- Σάρλ που την χρησιμοποιούσε στους κήπους του πύργου του Σαίν Κλού. Το σύστημα έλξης, διαθέτει μπάρα που επιτρέπει την ζεύξη δύο μικρών ζώων (αναμφίβολα κατσίκες), ενώ στο πίσω μέρος υπάρχει μικρή πλατφόρμα, όπου μπορεί να σταθεί ένα παιδί της ακολουθίας του πρίγκηπα.
Είναι εξοπλισμένο με ότι νεώτερο έχει να παρουσιάσει η εποχή και είναι ακριβές αντίγραφο μιάς πραγματικής άμαξας. Τόξα έλξης σε σχήμα λαιμού κύκνου, αναρτήσεις σε σχήμα C. Το αμάξωμα τελευταίας «αγγλικής» μόδας, προτάσσει ένα προφίλ κοίλο και ελικοειδές. Η διακόσμηση υιοθετεί ένα λεξιλόγιο χαρίεν και εξοχικό, απόλυτα ταιριαστό με το γούστο της εποχής. Την πλάτη του καθίσματος στολίζει ένας κρίνος, ανάμεσα σε φύλλα ακανθών. Στο κέντρο από τις πόρτες αγκαλιασμένα δελφίνια, σε αποχρώσεις του χρυσού, ανακαλούν τον τίτλο του νεαρού αποδέκτη του οχήματος.

Ο Λουδοβίκος 17ος , γνωστός ως «παιδί του Τέμπλου», φυλακίστηκε με την οικογένειά του και πέθανε από τις κακουχίες, δέκα ετών, στην φυλακή του Τέμπλου (prison du Temple).

Φορεία του Οίκου του Βασιλέως

Εκτίθενται μιά σειρά από φορεία (chaises à porteurs), αριστοτεχνικής κατασκευής και διακόσμησης.

Κανό αναψυχής της Μαρίας Αντουανέττας, επονομαζόμενο «Η Σειρήνα»
Μοναδικό απομεινάρι του στολίσκου αναψυχής των Βερσαλλιών.

Σκαλιστό βαμμένο και επιχρυσωμένο ξύλο, Γαλλία γύρω στο 1777.
Πλώρη, ύψος 1,80μ, πλάτος 1,68μ, βάθος 0,86μ
Πρύμνη, ύψος 1,40μ, πλάτος 2,14μ, βάθος 1,23μ.

Ιστορικό

1777 : Θρυλείται ότι προσφέρθηκε στην Μαρία Αντουανέττα, από τον Σαρλ-Αλεξάντρ ντε Καλόνν, υπουργό του Λουδοβίκου 16ου.
1894 : Ανεύρεσή του από τον Πιέρ ντε Νολάκ, σε υπόστεγο, δίπλα στο Μεγάλο Κανάλι των Βερσαλλιών. Αφαίρεση του κεντρικού του τμήματος.

Η βασίλισσα χρησιμοποιούσε αυτό το κανό, διαπλέοντας το Μεγάλο Κανάλι. Είχε μήκος 10 έως 12 μέτρα, διέθετε άνετη καμπίνα με υαλοπίνακες και πάγκο καθίσματος.

Η ξυλόγλυπτη φιγούρα της πλώρης έδωσε το όνομα, ενώ η πλώρη που αποκαλείται και «ποδιά», είναι διακοσμημένη με οικόσημο με κρίνα και κορώνα.
Η Επανάσταση το διατήρησε και επανέπλευσε επί 1ης και 2ης Αυτοκρατορίας (των Ναπολέοντος 1ου και 3ου).
Αναπαλαιώθηκε χάρις στην χορηγία της Εταιρίας των Φίλων σε συνεργασία με τους Νέους Φίλους του Πύργου ( των Βερσαλλιών).

Τα έλκηθρα χιονιού των Βερσαλλιών

Το έλκηθρο εφευρέθηκε στην προϊστορία -πριν τον τροχό- ώστε να διευκολύνει την μεταφορά φορτίων σε χιονισμένες ή παγωμένες επιφάνειες. Την εποχή της Αναγέννησης άρχισε να χρησιμοποιείται και γιά την αναψυχή, κατ’αρχήν στις Αυλές της Βόρειας και Κεντρικής Ευρώπης και στα τέλη του 17ου αιώνα στην Γαλλία. Οι Βερσαλλίες με τις φαρδυές αλλέες των κήπων τους και οι κεντρικές λεωφόροι του Παρισιού, έγιναν το θέατρο γιά ξέφρενες κούρσες ελκήθρων τους βαρείς χειμώνες.

Τα έλκηθρα έπαιρναν το σχήμα από εξωτικά ζώα, σπάνια ή φανταστικά όντα. Έλκονταν από άλογα με ειδικά χιονοπέταλα, στολισμένα στο κεφάλι με φτερά, στην χαίτη και την ουρά με μεταξωτές κορδέλλες, ζεστά ντυμένα με πλούσια υφάσματα, ή εξωτικές γούνες με ασημένια και χρυσά κουδουνάκια.

Σαρλ-Αντουάν Κοϋπέλ: Κυρία σε οδηγούμενο έλκηθρο, 1729, συλλογή Ρότσιλντ. © Musée du Louvre, Dist. RMN-Grand Palais / Marc Jeanneteau.

Η συλλογή

Από αριστερά, το έλκηθρο «με την σειρήνα«, το έλκηθρο «με τις καλαμιές«, το έλκηθρο «λεοπάρδαλη«, το έλκηθρο δύο θέσεων «με τους Κινέζους«, το έλκηθρο «των παγοδρόμων» και το έλκηθρο «με την θαλασσινή χελώνα«. © Château de Versailles, Dist. RMN / © Christophe Fouin.

Το έλκηθρο δύο θέσεων «με τους Κινέζους»

Γαλλία γύρω στο 1735. Δελφίνια στηρίζουν το όχημα από γλυπτό και χρυσωμένο ξύλο, φέρει στα πλάγια ζωγραφικές παραστάσεις με Κινέζους, στην πλάτη τοπίο με πουλιά σε τροπικό φοινικόδασος. Διατηρεί τις θήκες από Ρωσσικό δέρμα ντουμπλαρισμένες με γούνα, γιά τα πόδια του αναβάτη. © Château de Versailles, Dist. RMN / © Christophe Fouin.

Το έλκηθρο με την λεοπάρδαλη

Γαλλία 1730-1740. Το έλκηθρο από γλυπτό ξύλο είναι ζωγραφισμένο σε απομίμηση του αυθεντικού ζώου. Ανοιχτό στόμα, απειλητικά δόντια, σώμα σε χαρακτηριστική κίνηση του αιλουροειδούς. Εσωτερικό κάθισμα με κίτρινο βελούδο, πάτωμα με δέρμα και καρφιά. © Château de Versailles, Dist. RMN / © Christophe Fouin.

Το έλκηθρο «με τις καλαμιές»

Γαλλία γύρω στο 1740. Το όχημα από παπιέ μασέ φέρει φυτικές διακοσμήσεις. Το κάθισμα από γκοφρέ πράσινο βελούδο. Η πρύμνη ντυμένη με δέρμα στερεωμένο με καρφιά προστατεύει τους επιβάτες. © Château de Versailles, Dist. RMN / © Christophe Fouin.

Το έλκηθρο «με την θαλασσινή χελώνα»

Γαλλία 1732, Ρενιέ, γλύπτης. Μιά μεγάλη θαλασσινή χελώνα στηρίζει το όχημα. Ένα δελφίνι υποστηρίζει το κάθισμα του οδηγού. © Château de Versailles, Dist. RMN / © Christophe Fouin.

Το έλκηθρο με τους «παγοδρόμους»

Γαλλία γύρω στο 1715-1725. Τρίτωνας υποβαστάζει το κάθισμα του οδηγού, μιά χίμαιρα στολίζει την πλώρη και φτερωτοί δράκοντες την άκρη των πατινιών. Το όχημα από σκαλιστό ξύλο είναι διακοσμημένο με φύλλα ασημιού και χρωματιστά βερνίκια με ζωγραφικές παραστάσεις παγοδρόμων και κυρίας σε έλκηθρο.Το κάθισμα είναι ντυμένο με ανάγλυφο βελούδο. Γαλλία γύρω στο 1720. © Musée national des châteaux de Versailles et de Trianon

Το έλκηθρο «με την Σειρήνα»

Γαλλία γύρω στο 1740. Το μπούστο μιάς σειρήνας και η κεφαλή ενός Τρίτωνα με στεφάνια από καλάμια. Η πολυχρωμία του καθίσματος από σκαλιστό χρωματισμένο και επιχρυσωμένο ξύλο αποτελείται από φυλλώματα χρυσού και αργύρου με φλέβες πράσινου και κόκκινου βερνικιού. Το εσωτερικό είναι επενδεδυμένο με πράσινο γκοφρέ μεταξωτό βελούδο. Διατηρεί τις δερμάτινες θήκες γιά τα πόδια ντουμπλαρισμένες με γούνα.

Ελκηθοδρομίες

Κλωντ Ντερουέ: Το νερό (λεπτομέρεια), γύρω στο 1640-1641, Ορλεάνη, Μουσείο Καλών Τεχνών. © RMN-Grand Palais / Agence Bulloz.

Τα έλκηθρα οδηγούσαν άρχοντες της Αυλής, φορώντας σκουφιά ντουμπλαρισμένα με ερμίνα και ζεστά παλτό, άλλοτε όρθιοι και άλλοτε καθιστοί στην μικρή σέλλα πίσω από το όχημα, με τα πόδια προστατευμένα σε θήκες από χοντρό Ρωσσικό δέρμα με γούνινο εσωτερικό που ήταν στερεωμένα στα πατίνια. Οι κυρίες καθισμένες στο εσωτερικό του οχήματος ντυμένες με γούνινες ζακέττες αλά Πολωνέζ, απολάμβαναν την βόλτα και καμμιά φορά – μοναδικό προνόμιο στην Ευρώπη- οδηγούσαν οι ίδιες!
Υπήρχαν πολλοί λάτρεις της ταχύτητος με προεξάρχοντα τον ίδιο τον Βασιλέα (Λουδοβίκο 15ο) και τις κόρες του. Συχνά ήταν τα ατυχήματα, όπως και τα «αντικανονικά προσπεράσματα» , αλλά ήταν δύσκολο να αρνηθεί κανείς μιά πρόσκληση γιά βόλτα από μιά Μεγαλειότητα ή Βασιλική Υψηλότητα…
Οι κούρσες περιελάμβαναν 17 ή 18 έλκηθρα. Ο πρώτος Υπασπιστής άνοιγε τον δρόμο και αμέσως μετά ο ίδιος ο Βασιλιάς, οι πρίγκηπες και οι πριγκήπισσες, η αυλή.
Όταν οι κούρσες ήταν μετά μουσικής, ένα μεγάλο έλκηθρο συρόμενο από 4 άλογα, έφερε τα τύμπανα και τα πνευστά.
Άρχιζαν «μετά το δείπνο» στις 14.00 και συνέχιζαν μέχρι την δύση του ηλίου. Συχνά ο Βασιλιάς καλούσε όλους σε σουπέ στο Τριανόν και επέστρεφαν αργά την νύχτα με αστροφεγγιά ή φεγγαρόφως.

Από ανάρτηση της Hélène Delalex, Conservateur au musée national des châteaux de Versailles et de Trianon
Με πηγές από:
1 Mercure de France, février 1739.

2 Luynes, Mémoires, 21 janvier 1740.

3 Croÿ, Journal, 19 mars 1751.

4 Croÿ, Journal, 20 mars 1751.

Ιστορικές άμαξες που δεν εκτίθενται εδώ

Μία από τις άμαξες που ΔΕΝ εκτίθεται εδώ και δεν έχει επιβιώσει, είναι η μοιραία άμαξα της «φυγής της Βαρένν», ειδική παραγγελία του Λουδοβίκου 16ου γιά την φυγή της Βασιλικής οικογενείας στο εξωτερικό, φυγή που έληξε άδοξα στην πόλη Varennes την 21/6/1791.

Την 22 Δεκεμβρίου 1790, μία ρωμαλέα και άνετη άμαξα δυνητικής χωρητικότητας 6 ατόμων, παραγγέλλεται στον κατασκευαστή αμαξών Ζαν-Λουί, εγκατεστημένο στην αποβάθρα των 4 Εθνών ( σημερινό μέγαρο Παραμπέρ στην αποβάθρα Μαλακαί ). Το σώμα και οι διακοσμήσεις της μπερλίνας θα βαφτούν πράσινα, το σύστημα έλξης και οι τροχοί κίτρινο λεμονιού. Θα σύρεται από 6 άλογα.
Αυτή η παραγγελία, επισήμως προέρχεται από την Βαρώνη Άννα ντε Κόρφ, μεσολαβήτρια του Άξελ ντε Φερσέν. Όλον τον χειμώνα πιέζει τον κατασκευαστή να τελειώνει.

Η μπερλίνα είναι έτοιμη την 12η Μαρτίου 1791, αλλά κανείς δεν θα την αναζητήσει πριν τις 2 Ιουνίου.
Αντιστοιχεί σε ταξιδιωτικό όχημα μακρών αποστάσεων (αυτή η μπερλίνα θα χρησιμεύει εξ άλλου ως ταχυδρομική άμαξα μεταξύ Παρισίων και Ντιζόν – σήμερα απόσταση περίπου 300 χλμ – μέχρι το 1795, όταν θα καταστραφεί σε πυρκαϊά).
Η ιστορικός, η εξειδικευμένη στον Λουδοβίκο 16ο, Πιερέτ Ζιρώ ντε Κουρσάκ κάνει την ακόλουθη σύγκριση: » Μπορούμε να την χαρακτηρίσομε ως ωραία Μερσεντές, αλλά σίγουρα όχι Ρολς Ρόϋς».

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Point de Vue του 2006.

Λαϊκή λιθογραφία της εποχής: Ο βασιλιάς αναγνωρίστηκε και οδηγείται από την Εθνοφρουρά πίσω στο Παρίσι.
Η άμαξα απεικονίζεται σε μικρότερες διαστάσεις από τις πραγματικές. Απεδείχθη ογκώδης και δυσκίνητη. Οι καθυστερήσεις απανωτές. Οι επιλεχθέντες βαλέδες πιστοί, αλλά αναποτελεσματικοί. Ο συντονισμός ελλειπέστατος.Ο Βασιλιάς πλήρωσε ακριβά την απειρία του στην συνωμοτικότητα.
Σας θυμίζει κάτι ;

Οι τελευταίες άμαξες των Βουρβώνων

Επίσης εδώ ΔΕΝ εκτίθεται καμία από τις δέκα άμαξες που παραγγέλθηκαν το 1873 γιά λογαριασμό του Κόμη του Σαμπόρ και την θριαμβευτική παλινόρθωση των Βουρβώνων, που δεν έγινε ποτέ.
Είχε ευρεία κοινοβουλευτική υποστήριξη, ακόμη και ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, ήταν υπέρ της πολιτειακής αλλαγής, αλλά ο Κόμης, εγγονός του Καρόλου 10ου είχε ακόμη πιό συντηρητικές και οπισθοδρομικές απόψεις από τον παππού του και έθεσε όρους που ακύρωσαν πρακτικά το εγχείρημα.
Πέντε από αυτές τις άμαξες εκτίθενται στον Πύργο του Σαμπόρ.

Μία από τις δέκα αυτές άμαξες αγοράστηκε από τον Γεώργιο τον Α! των Ελλήνων.
Χρησιμοποιήθηκε στους γάμους του Διαδόχου Κωνσταντίνου το 1889, του Διαδόχου Παύλου το 1938 και της Πριγκίπισσας Σοφίας το 1962.

Η «δίδυμη» άμαξα της προηγουμένης με τους θυρεούς της Δυναστείας της Ελλάδος.
«Ανεκαλύφθη» στα γκαράζ του Τατοίου το 2020 και προσδοκάται να εκτεθεί στο καινούργιο του Μουσείο. Φωτογραφία διαδικτύου.