Του Ιωάννη Καστρινάκη
Από τις πριγκίπισσες της ελληνικής βασιλικής οικογένειας μία που ξεχωρίζει για την πολυτάραχη ζωή της, την φιλανθρωπική της προσφορά αλλά και την εμφάνισή της, τα τελευταία χρόνια της ζωή της ήταν ενδεδυμένη με το μοναχικό ράσο, είναι η Πριγκίπισσα Αλίκη της Ελλάδος. Η Αλίκη του Μπάττενμπεργκ, κόρη του πρίγκιπα Λουδοβίκου του Μπάττενμπεργκ και της πριγκίπισσας Βικτωρίας της Έσσης – Ντάρμσταντ, αδελφή του λόρδου Μαουντμπάτεν του τελευταίου αντιβασιλέα της Ινδίας, και μητέρα του Φιλίππου, δούκα του Εδιμβούργου δηλαδή πεθερά της σημερινής βασίλισσας της Μεγάλης Βρετανίας Ελισάβετ. Γεννημένη στο κάστρο του Ουίνδσορ στις 25 Φεβρουαρίου 1885 ήταν το πρώτο δισέγγονο της βασίλισσας Βικτωρίας της Αγγλίας και έμελλε να γίνει πριγκίπισσα της Ελλάδος μετά τον γάμο της με τον τον πρίγκιπα Ανδρέα, τέταρτο γιό των βασιλέων των Ελλήνων Γεωργίου Α’ και Όλγας.
Η γνωριμία της Αλίκης με τον Ανδρέα ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1902 στο Λονδίνο κατά την διάρκεια των τελετών για τη στέψη του βασιλιά της Αγγλίας Εδουάρδου Ζ’. Εκείνη μόλις δεκαεπτά ετών, μια πραγματικά καλλονή, και εκείνος στα είκοσι ψηλός, ξανθός με αγέρωχη κορμοστασιά. Το ειδύλλιό τους άνθισε ακαριαία και έδωσαν αμοιβαία υπόσχεση γάμου. Στις 8 Μαΐου 1903 ο Ανδρέας επισκέφτηκε το Λονδίνο για να περάσει λίγες μέρες με την οικογένεια των Μπάττενμπεργκ, χωρίς ούτε έναν ακόλουθο. Δύο μέρες αργότερα, 10 Μαΐου, έγινε η επίσημη ανακοίνωση των αρραβώνων με την Αλίκη ενώ στις 15 του ίδιου μήνα τελέστηκαν και οι αρραβώνες στην ορθόδοξη εκκλησία της οδού Μόσχας στο Μπέισγουότερ.
Ο ρωσικός ορθόδοξος ναός της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής
Ο γάμος των πριγκιπικού ζεύγους ορίστηκε για τις 7 Οκτωβρίου 1903 στο Ντάρμσταντ, ιδιαίτερη πατρίδα της μητέρας της νύφης. Ήταν ένας γάμος που βασίστηκε καθαρά στο συναίσθημα και όχι με βάση τις πολιτικές και δυναστικές ισορροπίες όπως ήταν κανόνας εκείνη την εποχή. Μέρες πριν δεκάδες γαλαζοαίματοι από όλη την Ευρώπη κατέφθασαν στη γραφική πόλη της Γερμανίας. Σύσσωμη η ελληνική βασιλική οικογένεια φιλοξενήθηκε στο Παλαιό Ανάκτορο που τους παραχώρησε ο θείος της Αλίκης, μέγας δούκας Ερνέστος Λουδοβίκος. Το Ντάρμσταντ είχε ντυθεί στα γιορτινά του, οι εκδηλώσεις κράτησαν μέρες και ήταν θεαματικές, με αρκετές δεξιώσεις και κονσέρτα για τους υψηλούς προσκεκλημένους. Αποτέλεσε δε, μία από τις τελευταίες συναθροίσεις τόσο πολλών εστεμμένων και μελών δυναστικών οίκων πριν από τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο.
Το πλήθος παρακολουθεί τους καλεσμένους των γάμων του Ανδρέα και της Αλίκης καθώς προσέρχονται στην τελετή. Οι πιο όμορφες ήσαν η βασίλισσα Αλεξάνδρα της Αγγλίας και η μεγάλη δούκισσα Ελισάβετ της Ρωσίας, θεία της Αλίκης από την πλευρά της μητέρας της.
Στις 6 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε ο πολιτικός γάμος στο Παλαιό Ανάκτορο στον οποίο παρευρέθηκαν μόνο οι στενοί συγγενείς. Την επόμενη ημέρα, 7 Οκτωβρίου, έγιναν δύο θρησκευτικές τελετές. Αρχικά ο Ανδρέας και η Αλίκη παντρεύτηκαν με προτεσταντική τελετή, σύμφωνα με το δόγμα της νύφης, στο παρεκκλήσιο του Παλαιού Ανακτόρου. Εν συνεχεία, ακολούθησε ο ορθόδοξος γάμος, σύμφωνα με το δόγμα του γαμπρού, στο νεόδμητο ρωσικό ορθόδοξο ναό της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής, τον οποίο είχε εγκαινιάσει το 1899 ο τσάρος Νικόλαος Β’. Η προσέλευση στο ναό ξεκίνησε με τριάντα μέλη βασιλικών οικογενειών που βάδιζαν ανά ζεύγη. Τα νεότερα μέλη προπορεύονταν με σειρά από τα λιγότερα προς τα περισσότερα σημαντικά πρόσωπα. Στο τέλος κατέφθασε ο γαμπρός ανάμεσα στους γονείς του, το βασιλικό ζεύγος της Ελλάδος Γεώργιο Α’ και Όλγα και ακολούθησε η νύφη συνοδευόμενη από τους γονείς της.
Πάνω φωτογραφία: Ο πρίγκιπας Ανδρέας και η πριγκίπισσα Αλίκη την ημέρα των γάμων τους. Ο ιατρός – γυναικολογος Κωνσταντίνος Λούρος συνόδευσε την πριγκίπισσα διαδόχου Σοφία στο Ντάρμσταντ λόγω της εγκυμοσύνης της. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Περασμένα Χρόνια» περιγράφει την Αλίκη πολύ κολακευτικά :«Η Α.Β. Υ. η πριγκίπισσα Αλίκη, κοριτσάκι 18 περίπου χρονών, ήταν σαν ένα μπουμπουκάκι που μόλις άνοιγαν τα φύλλα του. Υψηλή, κομψή, με ωραία, γλυκά και έξυπνα μάτια, με μαλλιά ξανθωπά και με δέρμα κατάλευκο. Έλαμπε σα χρυσοΰφαντη πεταλούδα μέσα σε Αυτοκράτειρες, Βασίλισσες, Πριγκίπισσες, στρατηγούς και πρεσβευτάς, με τις χρυσοποίκιλτες στολές τους γεμάτες από παράσημα και Μεγαλόσταυρους.»
Η νύφη κατέφθασε στην εκκλησία με την παλιά επίσημη άμαξα του πρίγκιπα Αλεξάνδρου της Έσσης, φορώντας ένα κατάλευκο μεταξένιο νυφικό με πέπλο στολισμένο με ανθούς μυρτιάς και πορτοκαλιάς. Ο Ανδρέας φορούσε την επίσημη στολή του ανθυπίλαρχου του ελληνικού στρατού και έφερε την ταινία και τον αστέρα του μεγαλόσταυρου του αγγλικού Βασιλικού Τάγματος της Βικτωρίας. Στην γαμήλια τελετή χρησιμοποιήθηκαν τα στέφανα της τσαρίνας Αικατερίνης Β’ της Μεγάλης, τα οποία οι νεόνυμφοι δε φόρεσαν, αλλά κρατήθηκαν από τέσσερις-πρίγκιπες κουμπάρους πάνω από τα κεφάλια τους ενώ το ζεύγος κρατούσε κεριά στα χέρια.
Η πριγκίπισσα Αλίκη και ο πρίγκιπας Ανδρέας στην διάρκεια της προτεσταντικής τελετής των γάμων τους. Σύμφωνα με την βασιλική παράδοση της εποχής απαγορευόταν η λήψη φωτογραφιών μέσα στην εκκλησία στην διάρκεια της τελετής για αυτό και δημοσιευόντουσαν στον Τύπο πιστές αναπαραστάσεις σε σκίτσο. Eφημεριδα L’ Illustration 17-10-1903
Το μυστήριο τέλεσαν ορθόδοξοι ιερείς ενδεδυμένοι με χρυσά άμφια ενώ την νυφική ακολουθία συνόδευε ένας γαμήλιος ύμνος με λόγια από το βιβλίο της Ρουθ (από την Παλαιά Διαθήκη) το οποίο είχε συνθέσει ο Γουίλιαμ ντε Χάαν και έψαλλε η χορωδία του Βασιλικού Θεάτρου. Η θεία της Αλίκης (αδερφή του πατέρα της), πριγκίπισσα Μαρία του Έρμπαχ- Σαίνμπεργκ, εξιστορεί: «Μας υποδέχτηκαν Ρώσοι και Έλληνες που ακτινοβολούσαν από το χρυσάφι και μας οδήγησαν στο πλούσιο και όμορφο παρεκκλήσιο, όπου μας χαιρέτησαν τρεις ιερείς με χρυσοποίκιλτα άμφια. Το νυφικό ζεύγος, το οποίο φυσικά έφτασε τελευταίο, στεκόταν πάνω σε ένα μεταξωτό τριανταφυλλί χαλί – το οποίο συμβόλιζε το μονοπάτι της ζωής».
Το νεόνυμφο ζεύγος κατά την έξοδό του από τον ρωσικό ορθόδοξο ναό της Αγίας Μαρίας Μαγδαληνής
Η περιγραφή της γαμήλιας τελετής καταγράφηκε στην ημερήσια εφημερίδα του Ντάρμσταντ “Darmstader Tagblatt” με τίτλο «Πριγκιπικός Γάμος στο Ντάρμσταντ»: «… Η δεκαοκτάχρονη νύφη φορούσε ένα λευκό νυφικό από κινέζικο μετάξι, ένα πανάκριβο περιδέραιο από μπριγιάντια της στόλιζε το λαιμό και στο κεφάλι έφερε ένα στεφάνι από μυρτιά. Ο γαμπρός έλαμπε μέσα στη στολή του ιππικού. Όταν το ζεύγος μπήκε στο παρεκκλήσι του παλατιού, η χορωδία έψαλλε το «Μεσσία» του Χαίντελ. Ακολούθως έλαβε χώρα ο ορθόδοξος γάμος στη ρωσική εκκλησία, που μόλις πριν από τέσσερα χρόνια κτίστηκε από τον τσάρο και τα τελευταία ψηφιδωτά της τοποθετήθηκαν πρόσφατα. Όταν οι νεόνυμφοι βγήκαν από την εκκλησία τους πετούσαν ρύζι και σατέν παντόφλες και έφυγαν με μια άμαξα. Η τριώροφη τούρτα, που ήταν διακοσμημένη με φύλλα κισσού από λευκή ζάχαρη και ζύγιζε εξήντα κιλά, παραλήφθηκε ειδικά από το Λονδίνο μαζί με το ζαχαροπλάστη, ο οποίος ταξίδεψε μαζί της και την συναρμολόγησε στο Ντάρμσταντ».
Πάνω φωτογραφία πρώτη μπροστινή σειρά από αριστερά : μέγας δούκας Ερνέστος Λουδοβίκος της Έσσης και του Ρήνου (θείος της Αλίκης και αδερφός της μητέρας της, πριγκίπισσας Βικτωρίας της Έσσης), ο πρίγκιπας Νικόλαος της Ελλάδος και η σύζυγός του πριγκίπισσα Έλενα, γεννημένη μεγάλη δούκισσα της Ρωσίας, ο πρίγκιπας Γεώργιος του Μπάττενμπεργκ (μεγαλύτερος αδερφός της Αλίκης). Η κυρία με το άσπρο φόρεμα και άσπρο καπέλο με τα κοριτσάκια μπροστά της είναι η τσαρίνα Αλεξάνδρα(μία από τις τρεις αδερφές της μητέρας της Αλίκης). Στην άκρη δεξιά ο πρίγκιπας Γεώργιος (αδερφός του Ανδρέα). Πίσω από την πριγκίπισσα Έλενα διακρίνεται η βασίλισσα Όλγα. Λίγο πιο πίσω από την Όλγα, μεταξύ του βασιλέως Γεωργίου και της αδερφής του βασίλισσας Αλεξάνδρας είναι η εγγονή της Όλγας και του Γεωργίου, μεγάλη δούκισσα Μαρία, κόρη της αδικοχαμένης πριγκίπισσας Αλεξάνδρας της Ελλάδος. Δίπλα στην Όλγα, είναι η αδερφή της Βέρα, που υπήρξε θύμα πολλών πειραγμάτων από τους Έλληνες πρίγκιπες. Δίπλα της με την ναυτική του στολή είναι ο πρίγκιπας Χριστόφορος της Ελλάδος και λίγο πιο πίσω του, επίσης με ναυτική στολή, είναι ο μεγάλος δούκας Δημήτριος, γιος της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας της Ελλάδος. Πίσω από την τσαρίνα Αλεξάνδρα, ο σύζυγός της τσάρος Νικόλαος Β΄της Ρωσίας και λίγο πιο πίσω δεξιά ο διάδοχος Κωνσταντίνος της Ελλάδος. Δεύτερη από δεξιά στην τελευταία σειρά η πριγκίπισσα διαδόχου Σοφία. Πίσω από τον πρίγκιπα Νικόλαο της Ελλάδος, με το άσπρο καπέλο και το μαύρο κουστούμι που είναι καθιστός στο πεζούλι, είναι ο μέγας δούκας Σέργιος της Ρωσίας, σύζυγος της μεγάλης δούκισσας Ελισάβετ της Ρωσίας. Ήταν ο πρώτος από την παρέα που δολοφονήθηκε το 1905. Η πριγκίπισσα διαδόχου Σοφία ήταν τότε έγκυος 4 μηνών στην πριγκίπισσα Ειρήνη. Παράκουσε τις συμβουλές του γυναικολόγου της Κωνσταντίνου Λούρου και μετέβη στο Ντάρμσταντ όπου ευτυχώς όλα κύλισαν ομαλά. Ζήτησε όμως από τον Λούρο να την συνοδεύσει.
Μετά από τις τελετές παρατέθηκε μεγάλο οικογενειακό δείπνο, στο οποίο δεν παρευρίσκονταν οι ακόλουθοι των βασιλικών προσώπων. Μετά από αυτό, οι νεόνυμφοι αναχώρησαν για το Χαιλίγκενμπεργκ με το καινούργιο τους αυτοκίνητο Wolsey που τους είχε δωρίσει ο τσάρος. Έτσι ο Ανδρέας και η Αλίκη ξεκίνησαν το σύντομο ταξίδι του μέλιτος στο οικογενειακό περιβάλλον της νύφης όπου επέστρεψαν στο Ντάρμσταντ εγκαίρως για τη μεγάλη δεξίωση στο Παλαιό Ανάκτορο προς τιμήν των προσκεκλημένων που ετοιμάζονταν να αναχωρήσουν.
Ο πρίγκιπας Χριστόφος αναφέρει στα απομνημονεύματά του για τον γάμο του αδερφού του Ανδρέα με την Αλίκη του Μπάττενμπεργκ: «Τις προάλλες βρήκα μια φωτογραφία ορισμένων εκ των προσκεκλημένων και διαπίστωσα πως οι μισοί σχεδόν απ΄αυτούς χάθηκαν από βίαιο θάνατο λίγο καιρό αργότερα. Ο αυτοκράτορας (της Ρωσίας), για παράδειγμα, η αυτοκράτειρα, η μεγάλη δούκισσα Ελισάβετ (της Ρωσίας και αδερφή της αυτοκράτειρας Αλεξάνδρας), και πολλοί ακόμη μεγάλοι δούκες εκτελέστηκαν στην διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης. Ο πατέρας μου δολοφονήθηκε και αρκετοί από τους Άγγλους προσκεκλημένους, καθώς και ένας- δύο από τους Γερμανούς πρίγκιπες σκοτώθηκαν στον Μεγάλο Πόλεμο. Ίσως να είναι καλύτερα που αγνοούμε το μέλλον μας, διότι πιστεύω ότι η γνώση του θα σκίαζε κάθε χαρά.»
Οι φωτογραφίες προέρχονται από την προσωπική συλλογή του κυρίου Καστρινάκη τον οποίον ευχαριστούμε θερμά για την συνεργασία.
Βιβλιογραφία
- Πριγκίπισσα Αλίκη, ο δρόμος του πεπρωμένου. Τόνις Βreidel Χατζηδημητρίου, Εκδόσεις ΠΑΝΕΜΙΣΤΗΜΙΟ, 2006
- Αλίκη πριγκίπισσα της Ελλάδος. Ηugo Vickers. Eκδόσεις ΦΕΡΕΝΙΚΗ.
- Πριγκίπισσες της Ελλάδος. Αλκμήνη Παλαιολόγου, Eκδόσεις ΦΕΡΕΝΙΚΗ, 2007
- Χριστόφορος, Ο Κοσμοπολίτης Πρίγκιπας, Εκδόσεις ΦΕΡΕΝΙΚΗ, 2011
- Κωνσταντίνου Ν. Λούρου, Περασμένα Χρόνια, Ιδιωτική Έκδοση, Αθήναι 1958.
Share On Facebook
Tweet It
