Στην ελληνική βιβλιογραφία υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός βιβλίων που αφορούν την ελληνική βασιλική οικογένεια και την ιστορία του βασιλικού θεσμού στη χώρα μας. Με αφορμή την επέτειο του θανάτου της βασίλισσας Φρειδερίκης, στις 6 Φεβρουαρίου 1981, παρουσιάζουμε βιβλία που αφορούν εξολοκλήρου τη ζωή το έργο και τη δράση της και ουσιαστικά αποτελούν βιογραφίες της ζωής της ή μέρος αυτής.
Του Ιωάννη Καστρινάκη
Η Φρειδερίκη του Αννοβέρου (πλήρες όνομα Φρειδερίκη, Λουΐζα, Θυρεσία, Βικτωρία, Μαργαρίτα, Σοφία, Όλγα, Καικιλία, Ελισάβετ, Χριστίνα) γεννήθηκε στις 18 Απριλίου 1917 στον μεσαιωνικό πύργο Μπλάνκεμπουργκ της Γερμανίας. Ήταν κόρη του Δούκα του Μπραουνσβάιχ Ερνέστου Αυγούστου Γ’, αρχηγού του Οίκου του Αννοβέρου και της πριγκίπισσας Βικτώριας Λουΐζας της Πρωσίας, μοναχοκόρης του Γερμανού αυτοκράτορα Γουλιέλμου Β’. Η Φρειδερίκη έφερε τους τίτλους: Πριγκίπισσα του Αννοβέρου, Πριγκίπισσα της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας και Δούκισσα του Μπραουνσβάιχ. Μεγάλωσε στην Αυστρία και ακολούθησε κολεγιακές σπουδές στο Λονδίνο και τη Φλωρεντία. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1936 μνηστεύτηκε τον τότε διάδοχο του ελληνικού θρόνου πρίγκιπα Παύλο, τον οποίο και παντρεύτηκε στις 9 Ιανουαρίου 1938 στην Μητρόπολη Αθηνών. Από το γάμο τους απέκτησαν τρία παιδιά, την πριγκίπισσα Σοφία (μετέπειτα βασίλισσα της Ισπανίας), τον μετέπειτα βασιλιά Κωνσταντίνο Β’ και την πριγκίπισσα Ειρήνη. Με την άφιξή της στην Ελλάδα, η Φρειδερίκη επιδόθηκε σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Ίδρυσε τη «Φανέλα του Στρατιώτου», μέσω της οποίας έστειλε 127.000 δέματα στον μαχόμενο Ελληνικό Στρατό (1940-1941) κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο. Τον Απρίλιο του 1941 και προτού εισέλθουν τα γερμανικά στρατεύματα στην Αθήνα, μαζί με τη βασιλική οικογένεια ακολούθησε την κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού, αρχικά στην Κρήτη και στη συνέχεια στο εξωτερικό (Αίγυπτο και Νότιο Αφρική).
Επανήλθε στην Ελλάδα με όλη τη βασιλική οικογένεια στις 27 Σεπτεμβρίου 1946, μετά το δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου το οποίο αποκατέστησε τον Γεώργιο Β’ στον ελληνικό θρόνο. Ύστερα από τον αδόκητο θάνατό του την 1η Απριλίου 1947 και την ανάρρηση στο θρόνο του Παύλου ονομάστηκε Βασίλισσα των Ελλήνων και διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο στο πλευρό του συζύγου της καθώς το βασιλικό ζεύγος επιδόθηκε σε μια πρωτοφανή δραστηριότητα με τη σύσταση ιδρυμάτων και φιλανθρωπικών θεσμών, αυξάνοντας σε μεγάλο βαθμό το γόητρο της Δυναστείας. Κατά τη διάρκεια του Ανταρτοπολέμου (1946-1949) επέδειξε σημαντική δράση, τόσο με τις επισκέψεις της στις πολεμικές ζώνες, όσο και με το φιλανθρωπικό της έργο με την ίδρυση των «Παιδοπόλεων», όπου φιλοξενούνταν ορφανά του εμφυλίου, παιδιά φτωχών οικογενειών, αλλά και επαναπατριζόμενα ορφανά του Παιδομαζώματος. Υπολογίζεται ότι πάνω από 30.000 παιδιά φιλοξενήθηκαν στις 53 «Παιδοπόλεις» που τους παρείχαν τροφή, διαμονή και εκπαίδευση.
Μετά το θάνατο του βασιλιά Παύλου στις 6 Μαρτίου 1964, έλαβε τον τίτλο της βασιλομήτορος. Ακολούθησε τη βασιλική οικογένεια στο εξωτερικό ύστερα από το αποτυχημένο αντικίνημα του βασιλέως Κωνσταντίνου Β’ στις 13 Δεκεμβρίου 1967 για την ανατροπή της δικτατορίας. Απεβίωσε από καρδιακή προσβολή στα ανάκτορα Θαρθουέλα της Μαδρίτης στις 6 Φεβρουαρίου 1981, κατά τη διάρκεια εγχείρισης καταρράκτη. Η σορός της με άδεια της κυβέρνησης Γεωργίου Ράλλη μεταφέρθηκε και τάφηκε στο Βασιλικό Κοιμητήριο του κτήματος Τατοΐου στις 12 Φεβρουαρίου 1981.
Ας δούμε όμως τα βιβλία που αναφέρονται στη ζωή, τη δράση και το έργο της βασίλισσας Φρειδερίκης:
1. ΠΡΙΓΚΗΠΙΣΣΑ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ Η ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΗΣ ΔΡΑΣΙΣ. Ανδρέα Σκανδάμη. Εκδόσεις «ΠΥΡΣΟΣ» 1946, 216 σελίδες.
2. ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ ΜΕΤΡΟΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΩΣ. Εκδόσεις «ΒΙΒΛΙΟΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ» 1971, 328 σελίδες. Το παρόν βιβλίο εξεδόθη και στην αγγλική γλώσσα με τίτλο «Α ΜΕΑSURE OF UNDERSTANDING QUEEN FREDERICA» το 1971 από τις εκδόσεις «ST MARTIN’S PRESS NEW YORK».
3. FREDERICA QUEEN OF THE HELLENES. MISSION OF A MODERN QUEEN. Λιλίκα Παπανικολάου. Εκδόσεις «PUBLISHERS ENTERPRISES GROUP (PEG) LTD» 1994, 510 σελίδες.
4. ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ. Γρηγόρη Μιχαλόπουλου. Εκδόσεις «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ» 1984, 152 σελίδες.
5. Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑΝ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ. Παναγή Δ. Ζούβα. 1956, 100 σελίδες.
6. Η Α.Μ. Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ ΜΗΤΕΡΑ ΛΑΟΥ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΟΥ. Χρήστου Δημητρίου. Εκδόσεις «ΠΑΡΘΕΝΩΝ» Βιβλιοθήκης Εθνικής Διαφωτίσεως. 88 σελίδες.
7. Η Α.Μ. Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ ΜΗΤΕΡΑ ΛΑΟΥ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΟΥ. Βιβλιοθήκης Εθνικής Διαφωτίσεως. 64 σελίδες.
8. ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΟΤΑΝ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ. Νέλλη Ξενάκη. Εκδόσεις «ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ» 2014, 320 σελίδες.
9. ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ Η ΑΜΦΙΛΕΓΟΜΕΝΗ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ. Αλεξάνδρα Στεφανοπούλου. Εκδόσεις «ΦΕΡΕΝΙΚΗ» 2015, 182 σελίδες.
10. FRIEDERIKE EINE KONIGIN UNSERER TAGE. Inge Santner. Εκδόσεις «ARGON VERLAG BERLIN» 1956, 240 σελίδες. Γερμανική έκδοση με κουβερτούρα.
11. H ΕΓΓΟΝΗ ΤΟΥ ΚΑΙΖΕΡ. Σοφία Μαλτέζου. Εκδόσεις «ΕΡΜΕΙΑΣ» 1978, 356 σελίδες.
12. ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ. ΠΑΙΔΟΠΟΛΕΙΣ 1948-1950. Ελένη Αναγνωστοπούλου. 2003, 104 σελίδες.
13. ΒΑΣΙΛΙΚΟΝ ΙΩΒΗΛΑΙΟΝ 1938-1963. Θ. Αναγνωστόπουλου-Παλαιολόγου. 1963, 56 σελίδες.
14. ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ: ΟΙ BAΣΙΛΕΙΣ «ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΩΣ» Κώστα Μπαρμπή. Εκδόσεις «ΠΕΛΑΣΓΟΣ» 2012. Δίτομο έργο (310 + 294 σελίδες)
15. ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΡΕΙΦΕΡΙΚΗ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. Κωνσταντίνου Σρτιγκλή. 1950, 112 σελίδες.
16. ΟΙ ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΠΑΛΞΕΙΣ. ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΤΑΣ ΕΘΝΙΚΑΣ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ ΖΕΥΓΟΥΣ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 1947-1951. Ανδρέα Σπ. Σκανδάμη. 1951, 128 σελίδες.
Τέλος να επισημάνουμε ότι για την ζωή της βασίλισσας Φρειδερίκης, πολλά ιστορικά στοιχεία και φωτογραφικό υλικό, παρατίθενται σε βιβλία και λευκώματα που αφορούν την Ελληνική βασιλική οικογένεια και κυρίως βιογραφίες του συζύγου της βασιλιά Παύλου.
Όλα τα βιβλία προέρχονται από το προσωπικό αρχείο του κ. Ιωάννη Καστρινάκη.