Tου Νίκου Παπακωνσταντίνου
Τον Απρίλιο, από ένα άρθρο της Τέπης Πιστοφίδου στα Royal Chronicles, γνωρίσαμε τα περισσότερα από τα υπέροχα πορτραίτα των μελών της Ελληνικής Βασιλικής Οικογένειας που φιλοτέχνησε ο Philip Alexius de Laszlo. Σε μια σειρά από πάνω από δέκα άρθρα θα προσπαθήσω να μελετήσουμε κάθε ένα απ’ αυτά τα πορτραίτα, την ιστορία του, και την πορεία του.
Θα αρχίσουμε σήμερα με αυτό που ίσως είναι το κορυφαίο από τα ελληνικά του πορτραίτα, με το πορτραίτο του Βασιλέως Κωνσταντίνου.
O Laszlo ζωγράφισε στα 1907 στo Darmstadt την πριγκίπισσα Αλίκη και στα 1913 στο Λονδίνο τον πρίγκιπα Ανδρέα. Τα δύο αυτά πορτραίτα τοποθετήθηκαν στα διαμερίσματα του πριγκιπικού ζεύγους, στα Παλαιά Ανάκτορα (στην σημερινή Βουλή) και προκάλεσαν τον θαυμασμό όλης της οικογενείας. Όλοι ήθελαν την προσωπογραφία τους από τον Laszlo! Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος ανέθεσε στον αδερφό του Ανδρέα να προσκαλέσει τον ζωγράφο στην Αθήνα. Το τηλεγράφημα του πρίγκιπα, τον Φεβρουάριο του 1914, βρήκε το ζεύγος Laszlo σε διακοπές στην Τουλόν της Γαλλίας. Μετά από μακρύ ταξίδι με το τραίνο Τουλόν-Παρίσι- Μιλάνο-Μπρίντιζι και μετά με πλοίο, ο Laszlo και η σύζυγός του έφθασαν στην πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου το απόγευμα της 27ης Μαρτίου. Την επόμενη άρχισε το πορτραίτο της Βασίλισσας Όλγας.
Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος πόζαρε για πρώτη φορά την 14η Απριλίου και μάλιστα για πέντε ώρες! Ήταν άνετος με τον καλλιτέχνη, και δεν κρατούσε τους τύπους. Πάντα σερβιριζόταν τσάι, ενώ τα μικρότερα παιδιά του Βασιλιά μπαινόβγαιναν στο δωμάτιο όλο περιέργεια και ζωηράδα και αποκαλούσαν τον ζωγράφο…«uncle»! Κατά τον Laszlo ο Κωνσταντίνος πόζαρε κάθε μέρα μέχρι τις 20 Απριλίου που τελείωσε το πορτραίτο. Ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα, απένειμε στον προσωπογράφο του τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος και αναχώρησε για την Κέρκυρα. Η βασιλόπαις Μαρία, τότε Μεγάλη Δούκισσα Γεωργίου της Ρωσίας, γράφει: «Όταν εποζάριζε ο αδελφός μου, καθόμουν συνήθως μαζί του για να του κρατώ συντροφιά, κ’ επίσης γιατί ήταν πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθή κανείς τον Laszlo να ζωγραφίζη. Δυο ή τρεις φορές που ο αδερφός μου ήταν πολύ απασχολημένος, ο καλλιτέχνης μου εζήτησε να πάρω την θέση του, αφού με έβαλε να φορέσω το μακρύ στρατιωτικό επινώτιο και να κρατώ το πηλήκιο και την στραταρχική ράβδο. Αυτό ήταν πολύ κουραστικό, γιατί το επινώτιο ήταν βαρύ, και η μόνη παρηγοριά που εύρισκε να μου πη ο Laszlo ήταν πόσο διδακτικό ήταν για μένα να αισθάνωμαι το βάρος της βασιλικής ευθύνης!»
Οι διαστάσεις του πίνακα είναι 179 Χ 109,9 cm. και είναι λάδι σε καμβά. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος πόζαρε φορώντας την μεγάλη στολή στρατηγού του Πεζικού. Έφερε τον Μεγαλόσταυρο του Σωτήρος με την γαλανή ταινία του, τον δανέζικο Μεγαλόσταυρο του Dannebrog, το Αριστείο Ανδρείας, και τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Dannebrog με διαμάντια. Στο χέρι του κρατούσε την στραταρχική ράβδο που του είχε απονείμει ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος για την ένδοξή του Αρχιστρατηγία κατά την διάρκεια των δύο βαλκανικών πολέμων. Η απονομή έγινε στις 19 Απριλίου 1914 (νέο ημερολόγιο), τις ημέρες που ο Κωνσταντίνος πόζαρε για τον Laszlo! Ο Βασιλεύς δέχθηκε την ημέρα εκείνη την στραταρχική ράβδο, αρνήθηκε όμως τον τίτλο του στρατάρχη.
Προφανώς το ωραίο και μεγαλόπρεπο πορτραίτο του Βασιλέως Κωνσταντίνου αναρτήθηκε στο Ανάκτορο του, της οδού Ηρώδου Αττικού. Φαντάζομαι ότι θα έμεινε εκεί κατά τα χρόνια της εξορίας στην Ελβετία (1917-1920) και τα μετέπειτα χρόνια μέχρι την οριστική παραίτηση του Βασιλέως. Μετά την μεταπολίτευση το παρέλαβε η μεγάλη κόρη του, η πριγκίπισσα-διαδόχου Ελένη της Ρουμανίας και τον ανάρτησε στο Ανάκτορο της στο Βουκουρέστι. Ο Βασιλιάς Φερδινάνδος και η Βασίλισσα Μαρία της Ρουμανίας αγόρασαν στην λεωφόρο Kisseleff ένα υπέροχο σπίτι, του πρόσθεσαν μια μεγάλη καινούργια πτέρυγα, και το προσέφεραν στον γιο τους Καρόλ και στην νύφη τους.
Το παλαιότερο τμήμα του Palatul Kisseleff.
Το παλαιότερο δεξιά και η νεώτερη πτέρυγα αριστερά, το Palatul Kisseleff σήμερα.
Η Ελένη, που είχε πάθος με την διακόσμηση και διέθετε και πολύ καλό γούστο, το επίπλωσε με μεράκι. Το ανάκτορο της λεωφόρου Kisseleff έμοιαζε περισσότερο με ένα άνετο μεγαλοαστικό σπίτι και λιγότερο με βασιλικό παλάτι. Εκεί βρήκε την θέση που του άξιζε και το πορτραίτο του Βασιλέως Κωνσταντίνου.
Στο Ανάκτορο αυτό, η Ελένη έζησε τις περιπέτειες της προσωπικής της ζωής και τις περιπέτειες του ρουμανικού στέμματος. Στα 1925 ο Καρόλ την εγκατέλειψε και έφυγε από την Ρουμανία, στα 1927 πέθανε ο πεθερός της και ο 6χρονος γιος της Μιχαήλ έγινε Βασιλιάς, στα 1928 εκδόθηκε το διαζύγιο του ζεύγους, στα 1930 ο Καρόλ γύρισε, έγινε Βασιλιάς και ονόμασε τον γιο του διάδοχό του. Στα 1932 η Ελένη έφυγε από την Ρουμανία, λίγο γιατί αναγκάστηκε, λίγο γιατί το θέλησε και η ίδια.
Από τον πεθερό της είχε κληρονομήσει το Παλάτι της Mamaϊa που βρισκότανε σε μια μεγάλη λουτρόπολη στην Μαύρη Θάλασσα. Από την πώληση λοιπόν αυτού του Παλατιού εξοικονόμησε χρήματα και αγόρασε μια εξοχική έπαυλη της Ιταλικής Αναγέννησης στο Σαν Ντομένικο του Fiesole, βόρειο-ανατολικά της Φλωρεντίας. Την ονόμασε Villa Sparta, την επίπλωσε με το μοναδικό, εκλεπτυσμένο γούστο της, και εγκαταστάθηκε σ’ αυτή.
Η Villa Sparta στα 1937
Στην Villa Sparta, το 1968, κάτω από το πορτραίτο του πατέρα.
Στα 1986 η οικογένεια συμπληρώνεται με την γέννηση του Φίλιππου. Φωτογράφηση στο σαλόνι μετά τα βαφτίσια.
Η Χριστουγεννιάτικη κάρτα του 1986 έχει φωτογραφία της Βασιλικής Οικογένειας στο σπίτι στο Hampstead, μπρος στο πορτραίτο του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄.
Το περιοδικό CLUB είναι το πρώτο ελληνικό περιοδικό που τολμά να κυκλοφορήσει με εξώφυλλο τον Βασιλέα Κωνσταντίνο και μέσα συνέντευξή του. Το τεύχος Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 1990 είναι αφιερωμένο στην Βασιλική Οικογένεια. Η συντάκτης Μαριάννα Πυργιώτη γράφει : «Το σπίτι δεν έχει καγκελόπορτα, ούτε φρουρό. Χτισμένο σε δύο ορόφους, με καφέ τούβλα και λευκά παράθυρα, μοιάζει ίδιο με τα υπόλοιπα σπίτια της περιοχής λίγα χιλιόμετρα έξω από το κέντρο του Λονδίνου. Εδώ λοιπόν κατοικεί ένας από τους πρωταγωνιστές μιας ταραγμένης περιόδου και εδώ για πρώτη φορά παραχωρείται σε ελληνικό περιοδικό προσωπική του συνέντευξη…Η πόρτα ανοίγει από έναν πανύψηλο πρώην τσολιά των ανακτόρων. Έρχεται ένα μήνα κάθε χρόνο, για τον βασιλιά του…Ο τέως βασιλιάς όμως υπάρχει, κινείται, δεν διστάζει να φωτογραφηθεί υπό το βλέμμα του παππού του, του βασιλιά Κωνσταντίνου…».
Σε καθ΄ ευκαιρία ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος πόζαρε υπερήφανος μπρος στο πορτραίτο του παππού του.
Τα τελευταία χρόνια της παραμονής των Βασιλέων στο Λονδίνο, το πορτραίτο του Κωνσταντίνου άλλαξε θέση, τοποθετήθηκε σε άλλο σαλόνι. Ήταν όμως πάντα στην τιμητική θέση, και εντυπωσίαζε όλους, εγγόνια, δισέγγονα, τρισέγγονα και επισκέπτες!
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Share On Facebook
Tweet It
