‘Οθων και Μαξιμιλιανός

Βασιλιάς Λουδοβίκος Α΄της Βαυαρίας. Βασίλευσε από το 1825 μέχρι 1848. Πατέρας του Όθωνα.

Στις 25 Ιανουαρίου 1833 , σε ηλικία 17 ετών, ο Όθωνας,  δευτερότοκος γιος του φιλέλληνα βασιλιά της Βαυαρίας, Λουδοβίκου Α’, αποβιβαζόταν από το πλοίο Μαδαγασκάρη στο Ναύπλιο. Ο λαός τον υποδέχτηκε με μεγάλες εκδηλώσεις χαράς και ο ποιητής Αλέξανδρος Σούτσος έγραφε:

                               Η Ελλάς μετά δουλείαν, Βασιλεύ, πολλών αιώνων

                               Μετά σου ανέβη πάλιν εις της δόξης της τον θρόνον.

                               Δόξα χθες, ιδού λαμβάνει Βασιλίσσης λαμπρόν στέμμα

                               Και καλύπτει με πορφύραν των τραυμάτων της το αίμα.

                               Σ΄εμβιβάζουν εις την γην μας Μοναρχών μεγάλων στόλοι

                               Έρχεσαι…. κ΄ενώπιόν σου οι λαοί κινούνται όλοι

                               Όλοι σε πανηγυρίζουν….άεργος θα στέκω μόνος;

                               Βασιλεύ, σε φέρω δάφνας δροσεράς του Ελικώνος

Θα βασίλευε  τριάντα χρόνια στην νέα του πατρίδα, έχοντας στο πλευρό του από το 1837 μια δυναμική και πανέξυπνη βασίλισσα, την Αμαλία. Για την βασιλεία του έχουν γραφτεί πολλά βιβλία. Η οθωνική εποχή πάντα θα προσφέρει υλικό για μελέτη και συμπεράσματα. Αν δεν εξοριζόταν, θα δολοφονείτο, όπως ο Καποδίστριας πριν απ΄αυτόν και ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄μετά από αυτόν; Κανείς δεν θα μπορέσει ν’ απαντήσει γιατί η ιστορία όπως λένε δεν γράφεται με «εάν». Με σιγουριά μπορούμε ν΄απαντήσουμε πως οι Βασιλείς της Ελλάδος είτε γνώρισαν ένα τραγικό θάνατο (Γεώργιος – Αλέξανδρος) είτε την εξορία, πριν ή μετά την βασιλεία τους. Πικρός ήταν πάντα για τους βασιλείς ο θρόνος της Ελλάδος.. Μετά την εκθρόνιση του Όθωνα, οι παλιοί πολέμιοί του άρχισαν να τον νοσταλγούν. Όχι περισσότερο απ΄ότι αυτός την Ελλάδα. Γιατί μπορεί κάποιος να αμφισβητήσει τον τρόπο με τον οποίο άσκησε τα καθήκοντά του  στην χώρα, αλλά κανείς δεν θα μπορέσει να αμφισβητήσει την αγάπη του γι΄ αυτήν. Του την είχε βαθειά εμφυτεύσει ο πατέρας του, Λουδοβίκος Α΄, από τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια. Σήμερα υπάρχει το κτίριο της Βουλής για να μας θυμίζει την γενναιοδωρία του Λουδοβίκου Α΄, αφού με δικά του χρήματα  κτίστηκε, ο Εθνικός Κήπος, που δημιούργησε με τόση αγάπη η βασίλισσα Αμαλία, το κτίριο του Οφθαλμιατρείου στην Αθήνα, αλλά και ο «Πύργος  Βασιλίσσης» στο Ίλιον Αττικής.

Πύργος Βασιλίσσης

 Ο «Πύργος Βασιλίσσης» επειδή δεν ανήκει στο Δημόσιο, δεν έχει την φθίνουσα πορεία του Τατοΐου. To ένδοξο Πολεμικό μας Ναυτικό δημιουργήθηκε και οργανώθηκε την εποχή του Όθωνα όπως και ο Στρατός. Μία από τις πιο μελανές, ιστορικώς, στιγμές στην διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα, υπήρξε η δίκη του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα, τον Απρίλιο του 1834,  και η καταδίκη τους σε θάνατο από τους τρεις Βαυαρούς αντιβασιλείς. Ευτυχώς ο Όθων ενηλικιώθηκε σε σύντομο χρονικό διάστημα  και τους έδωσε χάρη. Η πιο τραγική πλευρά της ζωής του Όθωνα και της Αμαλίας ήταν η αδυναμία τους  να κάνουν παιδιά. Δεν ήσαν ούτε οι πρώτοι ούτε οι τελευταίοι βασιλείς που παρέμειναν άτεκνοι. Ήσαν όμως οι μόνοι που τα «προσωπικά τους δεδομένα» (όπως θα λέγαμε σήμερα) διέρευσαν ευρέως και έγιναν βορά του Ξένου Τύπου. Τα ιατρικά πορίσματα για την υγεία του Όθωνα (με λεπτομερέστατες ανατομικές περιγραφές και μειωτικούς χαρακτηρισμούς του ανδρισμού του) έφθασαν μέχρι την Αγγλία και δημοσιεύτηκαν ακόμη και σε εφημερίδες, ενώ η Αμαλία ταλαιπωρήθηκε για 12 χρόνια με  επώδυνες γυναικολογικές θεραπείες.

Σε όλη την Ελλάδα δεν υπάρχει καμία προτομή του Όθωνα,της Αμαλίας ή του Λουδοβίκου Α΄. Μόνο στο Νέο Ηράκλειο, στην Αθήνα, στις 27 Μαΐου 1968, η Καθολική Εκκλησία του Αγίου Λουκά, τίμησε την μνήμη του ιδρυτού της (ανεγέρθη επί Όθωνος σε σχέδια Θεόφιλου Χάνσεν) με μία προτομή του, για την συμπλήρωση εκατό χρόνων από τον θάνατό του. Η δυναστεία των Βίττελσμπαχ συνέχισε να αγαπά διακριτικά την Ελλάδα. Ο Λουδοβίκος Α΄έστελνε οικονομικές ενισχύσεις ακόμη και μετά την έξωση του γιου του. Ο δούκας Φραγκίσκος πριν λίγους μήνες παρέδωσε  385.000 ευρώ  στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών για την ενίσχυση των φτωχών πολυτέκνων  οικογενειών.

Θα παρουσιάσουμε μερικά αντιπροσωπευτικά κείμενα, παλιά και νεότερα, που σκιαγραφούν τον Όθωνα και την Αμαλία, το περιβάλλον τους, τον Λουδοβίκο Α΄ και την οθωνική εποχή.  Ζητάμε συγνώμη γιατί τα παλιά κείμενα γραμμένα πολυτονικά μεταφέρθηκαν στο μονοτονικό.

                                                                   Όθων και Μαξιμιλιανός

Ο βασιλεύς Λουδοβίκος διήρχετο πολλάκις το θέρος εις την πόλιν Ασσάφεμβουργ, παρά τον ποταμόν Μοίνον, όπου κατέλυε με τους αυλικούς του εις το άλλοτε αρχιεπισκοπικόν μέγαρον, λαμπρόν και ρομαντικώτατον ανάκτορον, όπως συνήθως όλα τα εκκλησιαστικά των καθολικών  ιδρύματα. Εκεί λοιπόν διέτριβεν ο βασιλεύς το θέρος του 1831.

Εις τας αρχάς Αυγούστου, πριν ακόμη μας δοθή η διαταγή της αναχωρήσεως εκ του ημετέρου τάγματος μετά του λοιπού στρατού, έφθασεν εις Ασσάφεμβουργ επιτροπή των τότε εν Φραγκφούρτη συνηγμένων αντιπροσώπων της Γερμανικής Ομοσπονδίας δια να συγχαρή τον Λουδοβίκον και τον νεαρόν βασιλέα της Ελλάδος Όθωνα. Έτυχε τότε να είμαι εν υπηρεσία με εν απόσπασμα του τάγματός μας και την ημέραν της αφίξεως των αντιπροσώπων να υπηρετώ ακριβώς εις το ανάκτορον.

Μαξιμιλιανός Β’ της Βαυαρίας. Βασίλευσε από το 1848 μέχρι το 1864. Ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός του Όθωνα.

Μετά την επίσκεψιν των αντιπροσώπων οι δύο αδελφοί πρίγκιπες, ο Βαυαρός διάδοχος Μαξιμιλιανός και ο βασιλεύς της Ελλάδος Όθων, εξήλθον από μίαν αίθουσαν και διηυθύνθησαν προς το μέρος όπου εστεκόμην αναμένων τον βασιλέα Λουδοβίκον προς εκτέλεσιν των διαταγών του. Οι δύο πρίγκιπες συνομιλούντες εστάθησαν πλησίον μου εμπρός εις εν ανοικτόν παράθυρον και τότε ηδυνήθην ν΄ακούσω όλην σχεδόν την συνομιλίαν των.

Ο βασιλεύς Όθων έλεγε:

– Είδες, Μαξιμιλιανέ; εγώ έγινα βασιλεύς πριν από σε.

Ο Μαξιμιλιανός απεκρίθη:

– Όθων, έγινες βασιλεύς μικρού βασιλείου, αλλ΄εν ω το βασίλειόν σου είναι μικρόν, το έργον σου είναι πολύ δύσκολον και η ευθύνη πολύ μεγάλη. Έχεις να κυβερνήσεις λαόν μεσημβρινόν, ζωηροτάτου χαρακτήρος και θερμού αίματος, καθώς μοι τον περιγράφει ο καθηγητής Θείρσιος. Οι «καπετανέοι» και οι άλλοι αρχηγοί του λαού αυτού δεν ομονοούν και αι περιστάσεις έκαμαν τους μεν φίλους των Άγγλων τους δε φίλους των Γάλλων και τους άλλους των Ρώσων, αντιπράττει δε ο καθείς εναντίον του άλλου. Εκεί ευρήκαν αι ξέναι Δυνάμεις στάδιον ελεύθερον να ωφεληθούν από τας περιστάσεις.

Βασιλιάς Όθων της Ελλάδος

– Μαξιμιλιανέ, απήντησε ζωηρώς ο νεαρός βασιλεύς, εγώ θα γίνω το κέντρον ενός και μόνου κόμματος, του εθνικού ελληνικού.

– Ο ελληνικός σου λαός, είπε πάλιν ο Μαξιμιλιανός, περιμένει και ονειρεύεται από τον βασιλέα του μεγάλα έργα, τα οποία επί του παρόντος είναι ακατόρθωτα. Συ είσαι φρόνιμος, αλλά πολλάκις και επίμονος. Φοβούμαι, Όθων, μήπως δεν αποθάνης επί του θρόνου της Ελλάδος.

Την απάντησιν του βασιλέως Όθωνος εις τους λόγους τούτους δεν ήκουσα, διότι οι πρίγκιπες περιπατούντες είχον απομακρυνθή πλέον από την θέσιν, όπου ιστάμην.

                                                                                                                       Χριστόφορος Νέεζερ

Επιμέλεια κειμένου: Τέπη Πιστοφίδου

βιβλιογραφία: Μαρίας Καρατζά, Ο παλιός Καθρέπτης,εικόνες από την εποχή του Όθωνος.
Ο Βασιλεύς Όθων, Ιστορικόν εράνισμα επί τη πεντηκονταετηρίδι του θανάτου αυτού.

Ο δίσκος σερβιρίσματος που φέρει τις μορφές του Όθωνα και της Αμαλίας είναι από την συλλογή του Μουσείου Μπενάκη.