Η Ελλάδα, μια χώρα με πλούσια υπαίθρια γλυπτική ιστορία, αλλά και χώρα η οποία κρύβει, επιλεκτικά, έργα τέχνης με θέμα πρόσωπα της ιστορίας της, και συγκεκριμένα για τους Έλληνες βασιλείς, φιλοξενεί ακόμα και σήμερα σε αρκετά μέρη της, προτομές, μνημεία και ανδριάντες των Ελλήνων βασιλέων.
Επιμέλεια: Ανδρέας Μέγκος
Σας παρουσιάζουμε παρακάτω κάποια από αυτά τα γλυπτά και ανδριάντες που βρίσκονται στην Αθήνα και στο επόμενο αφιέρωμα μας, θα σας παρουσιάσουμε γλυπτά και ανδριάντες των βασιλέων από ολόκληρη τη χώρα, από το Ναύπλιο μέχρι την Αλεξανδρούπολη. Βέβαια πολλά έχουν αφαιρεθεί και βρίσκονται σε αποθήκες δήμων και τοπικών μουσείων, όπως το άγαλμα της βασίλισσας Φρειδερίκης στην Κόνιτσα και ο ανδριάντας του πρίγκιπα Γεωργίου στα Χανιά της Κρήτης.
Αθήνα: Πεδίον του Άρεως…
Στην είσοδο του Πεδίου του Άρεως από την λεωφόρο Αλεξάνδρας, βρίσκεται το πιο επιβλητικό γλυπτό του πάρκου και ίσως όλης της Αττικής. Πρόκειται για τον έφιππο ανδριάντα του Στρατηλάτη βασιλιά Κωνσταντίνου Α′.
Το γλυπτό είναι κατασκευασμένο από ορείχαλκο. Ο Κωνσταντίνος αποδίδεται ως στρατιωτικός: βρίσκεται καβάλα στο άλογο του φορώντας στρατιωτική στολή. Με το ένα χέρι κρατάει την στραταρχική ράβδο που του απονεμήθηκε μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους στους οποίους υπήρξε αρχιστράτηγος, και στο άλλο τα ηνία του αλόγου του. Το άλογο έχει σηκωμένο το αριστερό πόδι και στραμμένο το κεφάλι του προς τα αριστερά.
Η όλη κατασκευή εδράζεται πάνω σε μνημειακών διαστάσεων βάθρο στην πρόσοψη του οποίου υπάρχει εντοιχισμένος ο βασιλικός θυρεός και η επιγραφή: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.
Δημιουργός του έργου είναι ο Ιταλός γλύπτης Francesco Parisi. Τα αποκαλυπτήρια πραγματοποιήθηκαν στις 9 Οκτωβρίου του 1938 σε επίσημη τελετή από τον βασιλιά Γεώργιο Β′.
Αθήνα: Νοσοκομείο Ευαγγελισμός…
Η μαρμάρινη προτομή της βασίλισσας Όλγας βρίσκεται στην πλατεία Ευαγγελισμού, ακριβώς απέναντι από το ομώνυμο νοσοκομείο.
Πρόκειται για μια μαρμάρινη προτομή που απεικονίζει την Όλγα σε μέση περίπου ηλικία. Φοράει κρεμαστό κόσμημα στο λαιμό και μακρύ μαντήλι στο λαιμό. Στην βάση υπάρχει ένα ανάγλυφο βασιλικό στέμμα και από κάτω είναι η επιγραφή: ΟΛΓΑ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ 1851 – 1926
Η προτομή αποτελεί ένα ακόμα εξαιρετικό δείγμα της ποιοτικής δουλειάς του γλύπτη Γεώργιου Δημητριάδη του Αθηναίου. Τοποθετήθηκε το 1938, δώδεκα έτη μετά το θάνατο της Όλγας.
Εκάλη: Προτομή βασιλιά Παύλου Α′…
Στην ομώνυμη πλατεία της Εκάλη, επί της οδού Θησέως βρίσκεται η προτομή του βασιλιά Παύλου Α’.
Αθήνα: Μνημείο βασιλιά Γεωργίου Β′…Στρατόπεδο Προεδρικής Φρουράς (πρώην στρατόπεδο βασιλέως Γεωργίου Β′)
Το μνημείο αυτό τοποθετήθηκε τον Μάρτιο του 1947, παρουσία του βασιλιά Παύλου Α′, σε τελετή εις μνήμη του Γεωργίου και την μετονομασία του στρατοπέδου, σε στρατόπεδο βασιλέως Γεωργίου Β′.
Μαρούσι: Μνημείο πεσόντων στην πλατεία Ηρώων…
Στην πλατεία Ηρώων του Αμαρουσίου βρίσκεται τοποθετημένο το μνημείο προς τιμήν των κατοίκων της περιοχής που έπεσαν στις πολεμικές συγκρούσεις της περιόδου 1912 – 1913. Το έργο κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Νικόλαο Γεωργαντή, το 1927.
Πρόκειται για ένα μνημείο κατασκευασμένο από μάρμαρο. Πάνω σε ψηλή (περίπου τρία μέτρα) στήλη είναι τοποθετημένη η προτομή του βασιλιά Γεώργιου Α′ που δολοφονήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 1913 – θεωρείται κι αυτός ως πεσόντας σε περίοδο πολέμου -.
Κάτω από την προτομή και πάνω στην πρόσοψη της στήλης αναπαρίσταται ανάγλυφη η εικόνα μιας γυναίκας (συμβολίζει την Ελλάδα) η οποία φορά αρχαιοελληνική ενδυμασία και κρατά στο ανοιγμένο χέρι της φύλλα δάφνης. Κάτω από το απλωμένο χέρι της, σαν να τα αγκαλιάζει, ακολουθούν τα ονόματα των πεσόντων.
Λαύριο: Μνημείο Ηρώων και βασιλιά Γεωργίου Α′…
Είναι το πρώτο ηρώο που ανεγέρθηκε στην περιοχή των Μεσογείων και της ευρύτερης περιοχής της Λαυρεωτικής. Είναι αφιερωμένο στους πεσόντες Λαυριώτες ήρωες πολεμιστές (στρατιώτες, αξιωματικούς και πολίτες) των Βαλκανικών πολέμων (1912-1913), των πολέμων 1912-1922, του ελληνοιταλικού πολέμου και της κατοχής (1941-1944). Η ανέγερσή του έγινε το 1914 και είναι έργο των αδελφών Κοτζαμάνη. Στην κύρια όψη υπάρχει η προτομή του Γεωργίου Α′ μέσα σε ένα στεφάνι από φύλλα δάφνης που επιστέφεται με το στέμμα.
Κορωπί: Ανδριάντας βασιλιά Κωνσταντίνου Α′…
Έργο του Επαμεινώνδα Μαυρουδή το 1939. Στο πέτρινο βάθρο του γλυπτού σε μαρμάρινη πλάκα αναγράφεται: ΕΠΙ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Β′- ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ Ι. ΜΕΤΑΞΑ – ΝΟΜΑΡΧΟΥ ΑΤ/ΤΙΑΣ ΚΩΝ. ΠΕΖΟΠΟΥΛΟΥ –
ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΚΟΡΩΠΙΟΥ Π. ΚΟΡΩΝΑΙΟΥ – ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΣΥΝΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΚΟΡΩΠΙΟΥ – ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΝ ΕΤΕΙ 1940.
Ύδρα: Προτομή βασιλιά Γεωργίου Α′…
Στη μέση περίπου της προκυμαίας βρίσκεται η Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το «Μοναστήρι» όπως αποκαλείται η Μητρόπολη της Ύδρας, που χτίστηκε στα μέσα του 17ου αιώνα. Στο προαύλιο χώρο υπάρχει το μνημείο πεσόντων στους Βαλκανικούς Πολέμους με την προτομή του βασιλιά Γεωργίου Α′, φιλοτεχνημένη από τον Δημήτρη Φιλιππότη.
Φωτογραφικό αρχείο: Ανδρέα Μέγκου – Ιωάννη Καστρινάκη – Θεόδωρου Πασσαλίδη (Οδός Ελλήνων).