Του Νικολάου Στεφανίδη
Σε μια συνέντευξη της, στην ισπανική εφημερίδα «El Universal», στις 15 Μαρτίου, ημερομηνία που συμπίπτει με την εκατονταετηρίδα από την παραίτηση του Αγιομάρτυρα της Ορθόδοξης Εκκλησίας Τσάρου Νικολάου Β’, η Μεγάλη Δούκισσα Μαρία Βλαντιμίροβνα Ρομανώφ, τρισέγγονη του Τσάρου Αλεξάνδρου Β’, επιβεβαίωσε ότι ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, της εκμυστηρεύτηκε ότι βλέπει θετικά μια ενδεχόμενη αποκατάσταση της αυτοκρατορικής βασιλείας ως πολιτικού θεσμού στη Ρωσία. Η Ρωσία της μετα-Πούτιν εποχής είναι έτοιμη όμως για την επιστροφή των Ρομανώφ;
η Μεγάλη Δούκισσα Μαρία Βλαντιμίροβνα Ρομανώφ
Εδώ κι αρκετούς μήνες, επίμονες φήμες για την αποκατάσταση της τσαρικής μοναρχίας σε σύγχρονο πλαίσιο μετά το τέλος της προεδρίας του Βλαντιμίρ Πούτιν, τροφοδοτούν συχνά σχετικά άρθρα στις ρωσικές εφημερίδες. Η ιδέα να ενθρονιστεί ξανά ένας Τσάρος στη Ρωσία δεν είναι κάτι καινούργιο. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, πολλοί φιλομοναρχικές κινήσεις δημιουργήθηκαν γρήγορα ξεκινώντας μια εκστρατεία για την αποκατάσταση του αυτοκρατορικού πολιτεύματος. Όταν π.χ. μετά από πρόσκληση του δημάρχου της Αγίας Πετρούπολης, επέστρεψε ο Μεγάλος Δούκας Βλαντιμίρ Ρομανώφ Κιρίλοβιτς (1917-1992, ο πατέρας της Μεγάλης Δούκισσας Μαρίας), το γεγονός αυτό προβλήθηκε ευρέως στον εθνικό και διεθνή Τύπο. Περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι είχαν σπεύσει τότε για να υποδεχθούν τον τότε διάδοχο του ρωσικού θρόνου στην Πλατεία των Ανακτόρων. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Μπόρις Γέλτσιν (1991-1999), οι διαπραγματεύσεις για το σκοπό αυτό είχαν αρχίσει το 1996 για να προετοιμάσουν τον Μεγάλο Δούκα Γεώργιο Ρομανώφ (γιο της Μεγάλης Δούκισσας Μαρίας), τότε ηλικίας 15 ετών, για να ανέλθει στο χηρεύοντα ρωσικό θρόνο. Σύμφωνα με τις σχεδιαζόμενες ρυθμίσεις, έπρεπε να εγγραφεί και να θητεύσει στην Ακαδημία Νάγια Ναχίμοφ, διάσημη σχολή του ρωσικού Ναυτικού και να ζυμωθεί με τα ζητήματα πολιτικής της χώρας του. Η Ρωσία τότε ανακάλυψε εκ νέου την αδικοχαμένη βασιλική της δυναστεία που μαρτύρησε κατά τη διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης, μαθαίνοντας έκπληκτη ότι εξακολουθούν να υπάρχουν απόγονοι των Τσάρων.
Ο τσάρος Νικόλαος Β΄
Η ρωσική κυβέρνηση ακολούθησε μια πολιτική αποκατάστασης της αυτοκρατορικής δυναστείας με πολλές επίσημες τελετές και εγκαίνια των αγαλμάτων του Νικολάου Β’ σε όλη τη χώρα. Αλλά είναι επίσης γεγονός, εκτός από την επίσημη κηδεία των λειψάνων της αυτοκρατορικής οικογένειας, τον Ιούλιο του 1998 στο Φρούριο των Αγίων Πέτρου και Παύλου, ότι οι Ρώσοι αποδείχθηκαν διψασμένοι για κάθε είδους ενημέρωση περί της αυτοκρατορικής δυναστείας τους, όταν απρόσμενα εμφανίστηκαν διάφοροι συγγενικοί κλάδοι των Ρομανώφ. Παρά την υποστήριξη που φαίνεται να είχε η εν λόγω φιλοβασιλική κίνηση από τον αναπληρωτή πρωθυπουργό Μπόρις Νέμτσοφ (ο οποίος μυστηριωδώς δολοφονήθηκε το 2015 ), ο Μπόρις Γιέλτσιν τελικά ποτέ δεν υπέγραψε το διάταγμα που θα επανέφερε τους Ρομανώφ στα νόμιμα δικαιώματά τους επί του ρωσικού θρόνου.
Παρά το ότι ακούγονται ολοένα και περισσότερες φωνές, ιδιαίτερα στην Κριμαία, για μια επίσημη θεσμική παλινόρθωση των Ρομανώφ, μέσω ενός ειδικού καθεστώτος που θα χορηγεί στα μέλη της αυτοκρατορικής δυναστείας προνόμια και εθιμοτυπικό ρόλο, η φιλοβασιλική κίνηση παραμένει επίσης διαιρεμένη, όπως παραμένει και η αυτοκρατορική οικογένεια. Κι αυτό διότι η δυναστική διαμάχη στη Ρωσία δεν έχει διευθετηθεί. Ορισμένα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας, που συνήλθαν στο πλαίσιο του οικογενειακού συνδέσμου των Ρομανώφ που ιδρύθηκε το 1979, αμφισβητούν ευθέως τα δικαιώματα στο θρόνο της Μεγάλης Δούκισσας Μαρίας. Το Κρεμλίνο ευνοεί τόσο την μία, όσο και την άλλη από δύο επίσημες υποψηφιότητες των διεκδικητών του θρόνου της Ρωσίας (ήτοι της Μεγάλης Δούκισσας Μαρίας και του Πρίγκιπα Δημητρίου Γ’ Ρομανώφ που απεβίωσε τον περασμένο Δεκέμβριο), σύμφωνα με τις επιθυμίες του. Έτσι, έλαβε αρκετές φορές επιχορηγήσεις από τη ρωσική κυβέρνηση, ο μέχρι πρόσφατα έτερος διεκδικητής του θρόνου, ο εκδημήσας Πρίγκιπας Δημήτριος Γ’ Ρομανώφ, που μέχρι τον θάνατό του στις 31 Δεκεμβρίου 2016 σε ηλικία 90 ετών αντιπροσώπευε τον άλλο βραχίονα της δυναστείας, ενώ ο Ρώσος πρωθυπουργός Ντιμίτρι Μεντβέντεφ του απένειμε το διάσημο Τάγματος του Αλεξάνδρου Νέφσκι, λίγο πριν το θάνατό του το 2016. Λίγοι, ωστόσο, είναι εκείνοι που τον υποστήριξαν για την αναγνώριση των δικαιωμάτων του στο ρωσικό θρόνο.
Ο πρίγκιπας Δημήτριος Ρομανώφ (1926-2016)
Σε κάθε περίπτωση ο Πρίγκιπας Δημήτριος απεβίωσε χωρίς να αφήσει διάδοχο κι έτσι με το θάνατό του έσβησε και η αρσενική γραμμή του κλάδου Νικολάεβιτς των Ρομανώφ, ενώ ο νέος διεκδικητής αναμένεται να προταθεί και να αναδειχθεί από τoν επίσημο «Σύνδεσμο της Οικογενείας Ρομανώφ». Εν τω μεταξύ η Μεγάλη Δούκισσα Μαρία Ρομανώφ απ’ την μεριά της, αρκείται προς το παρόν σε λίγα στρωμένα κόκκινα χαλιά και στις τιμητικές φρουρές που απολαμβάνει στις μικρές ομόσπονδες δημοκρατίες που συνθέτουν την Ρωσική Ομοσπονδία, αλλά και στην αυτονομιστική Υπερδνειστερία της Δημοκρατίας της Μολδαβίας!
Πρόσφατα, το φιλοβασιλικό κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, το οποία δεν έχει αναγνωριστεί από κάποιον εκ των Ρομανώφ και με επικεφαλής τον δισεκατομμυριούχο πρώην βουλευτή Anton Bakov, έριξε στην αρένα της διεκδίκησης του ρωσικού στέμματος, το όνομα ενός άλλου μνηστήρα, του Πρίγκιπα Καρόλου του Leiningen, αυτοαποκαλούμενου Τσάρου με το όνομα «Νικόλαος Γ’», ο οποίος περιέργως προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα αυτοκρατορία στο Μαυροβούνιο ή ακόμη πιο γραφικά στο … Κιριμπάτι! χωρίς επιτυχία ωστόσο. Ακόμα, πρέπει να προστεθεί ότι μια μειονότητα των Ρώσων φιλομοναρχικών υποστηρίζει τη δημιουργία μιας νέας Zemsky Sobor (Εθνικής Συνέλευσης) και την εκλογή ενός νέου Πρίγκιπα σε περίπτωση παλινόρθωσης της μοναρχίας. Όταν ρωτήθηκαν για την άρνησή τους να αναγνωρίσουν τη νομιμότητα των Ρομανώφ, το κύριο επιχείρημα τους ότι η αυτοκρατορική δυναστεία που ανήλθε στο θρόνο το 1613, απέτυχε στο έργο της κατά τη διάρκεια της ρωσικής επανάστασης του 1917. Ως εκ τούτου, ένα νέο όνομα πρέπει να προκύψει από αυτή τη συνέλευση, ώστε να δεχθεί το αυτοκρατορικό στέμμα. Επίσης αν και διάφορα ονόματα της ρωσικής αριστοκρατίας έχουν προταθεί κατά καιρούς για την ανάληψη του ρωσικού στέμματος από το 2007, ακόμη και το όνομα του ιδίου του Βλαντιμίρ Πούτιν αναφέρθηκε ουκ ολίγες φορές.
O πρωθυπουργός της Κριμαίας Σεργκέι Αξιόνοφ
Πρόσφατα πριν λίγο καιρό, ο πρωθυπουργός της Κριμαίας Σεργκέι Aξιόνοφ υποστήριξε σε συνέντευξή του σε τοπικό τηλεοπτικό σταθμό ότι το ζήτημα της επιστροφής της βασιλείας έπρεπε να εξετασθεί αμέσως και να τεθεί σε δημοψήφισμα. Προ εκπλήξεως δε βρέθηκε ο αμήχανος εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος εξαναγκάστηκε να αρνηθεί πως οποιαδήποτε ιδέα της παλινόρθωσης της μοναρχίας ήταν στην άμεση ατζέντα του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και ότι αυτό το αίτημα δεν είναι παρά μια «προσωπική επιθυμία του ηγέτη της Κριμαίας». Η ρωσική αντιπολίτευση, επέκρινε δριμύτατα την παρέμβαση του Σεργκέι Αξιόνοφ υπενθυμίζοντάς του ότι η παλινόρθωση της βασιλείας είναι μία στροφή προς τα πίσω και ότι η Ρωσία είναι τώρα μια δημοκρατική πολιτεία. Ωστόσο μετά την απόσχιση από την Ουκρανία από το 2014, πολλοί φιλοβασιλικοί πολέμησαν στο πλευρό των αυτονομιστών στην Κριμαία, προβάλλοντας με παρρησία τις φιλοβασιλικές πεποιθήσεις τους, σε κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook ή το ρωσικό alter ego του Vkontakte. Η κυβέρνηση της Κριμαίας δεν διστάζει μάλιστα να καλέσει τους Ρομανώφ να εγκατασταθούν στη θερινή κατοικία των Τσάρων, τα περίφημα Ανάκτορα της Λιβαδιάς Κριμαίας, που ονομάστηκε έτσι από τον Έλληνα συνταγματάρχη του Ρωσικού Αυτοκρατορικού Στρατού (ή Ναυτικού) Λάμπρο Κατσώνη σε ανάμνηση της γενέτειράς του, της πόλης Λιβαδειάς στη Ρούμελη.
Το ανάκτορο του Τσάρου Νικολάου Β΄στην Λιβαδιά της Κριμαίας
Μέχρι στιγμής, είναι πολύ λίγες οι φιλομοναρχικές κινήσεις που κατήλθαν στις εθνικές εκλογές, αναγκασμένες να υποστηρίξουν το κόμμα του προέδρου Πούτιν «Ενωμένη Ρωσία». Το 1999, το κίνημα «Πίστη και την Πατρίδα», που σήμερα ηγείται μιας εκστρατείας ενάντια στην «βλάσφημη» ρωσική ταινία «Ματίλντα», προσπάθησε μάταια να εγγραφεί στους επίσημους καταλόγους των κομματικών συνασπισμών. Το φιλοβασιλικό κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν είχε μεγαλύτερη επιτυχία, συγκεντρώνοντας μόλις το 1% των ψήφων στις τελευταίες τοπικές εκλογές του 2013. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές κινήσεις φιλοβασιλικών ενώσεων που έχουν ισχυρή κάποια λαϊκή υποστήριξη, με αποτέλεσμα σημαντικές καθημερινές διαδηλώσεις για την αποκατάσταση της βασιλείας. Η φιλοβασιλική πρωτοβουλία δεν λείπει και από την ρωσική Εθνοσυνέλευση (Δούμα), με την βουλευτή Ναταλία Ποκλόνσκαγια, την αποκαλούμενη «φιλοβασιλική Πασιονάρια» ή τoν εθνικιστή βουλευτή Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι να έχουν συμπήξει ένα λόμπι προς αυτή την κατεύθυνση. Τον Ιούνιο του 2015, ο βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, Βλαντιμίρ Πετρώφ, ανακοίνωσε δημοσίως ότι το Κρεμλίνο ετοιμαζόταν να χορηγήσει επίσημα δικαιώματα και θεσμική αναγνώριση στην αυτοκρατορική οικογένεια της Ρωσίας, με όλα τα παρεπόμενα οφέλη για τη Ρωσία.
Είναι πάντως γεγονός ότι αυξάνονται συνεχώς οι φωνές στο δημόσιο βίο (πολιτικό και εκκλησιαστικό) της Ρωσίας που εκφράζουν την ανοικτή υποστήριξή τους στο θεσμό της βασιλείας, έναντι της προεδρίας της δημοκρατίας. Άνθρωποι όπως ο κυβερνητικός βουλευτής Βλαντιμίρ Πετρώφ, o δολοφονημένος πολιτικός Μπόρις Νεμτσόφ, ο πολιτικός Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι, ο πρωθυπουργός της Κριμαίας Σεργκέι Αξιόνοφ, η πρόεδρος της ρωσικής Άνω Βουλής Βαλεντίνα Ματβιένκο, ή οι διάσημοι σκηνοθέτες Νικίτα Μιχάλκοφ και Στάνισλαβ Γκοβορούκιν, οι οποίοι κατά καιρούς τάχθηκαν δημόσια υπέρ της επαναφοράς της βασιλείας, δεν είναι τυχαίοι στη ρωσική κοινωνία.
O Γάλλος λογοτέχνης και ακαδημαϊκός Jean Dutourd(1920-2011)
Τα επιχειρήματα που προβάλλονται υπέρ της τσαρικής παλινόρθωσης είναι πολλά, αλλά το κύριο αφορά στην αποτελεσματικότερη επίτευξη μιας μόνιμης εθνικής ομοψυχίας και ενότητας. Όπως εξάλλου έγραψε κάποτε ο μεγάλος Γάλλος λογοτέχνης και ακαδημαϊκός Jean Dutourd: «Το μειονέκτημα (σ.σ. της αβασίλευτης δημοκρατίας) είναι ότι ο πρόεδρος δεν κληρονομείται … Δεν είναι το σύμβολο της πατρίδας, αλλά της διαίρεσης. Με έναν βασιλιά που είναι ο γιος του πατέρα του και ο εγγονός του παππού του, αυτό το είδος του εμφύλιου μένους αποφεύγεται. Ο βασιλιάς δεν έχει εκλεγεί από το λαό σε μια στιγμή της Ιστορίας του, αλλά είναι εκλεγμένος μέσα από τους αιώνες. Η δύναμή του βασίζεται σε κάτι πολύ πιο ισχυρό απ’ ό,τι μια πρόσκαιρη ιδιοτροπία των ψηφοφόρων. Βασίζεται σε αυτό που έχει τη μεγαλύτερη σταθερότητα στον κόσμο: το έθιμο. Η βασιλεία έχει μια πατρική πλευρά που είναι ακριβώς η κατάλληλη για τη λειτουργία της, η οποία βρίσκεται πουθενά αλλού, ούτε καν στις μοναρχίες που είναι μεταμφιεσμένες ως δημοκρατίες, όπως αυτές τις οποίες έχουμε σήμερα. Ο βασιλιάς είναι ένας πατέρας, αν όχι αιώνιος, τουλάχιστον μόνιμος.»
Share On Facebook
Tweet It
