Πριν 53 χρόνια, στις 18 Σεπτεμβρίου 1964, η Αθήνα βρέθηκε στο επίκεντρο ενός εκ των πιο λαμπρών βασιλικών γάμων του εικοστού αιώνα.
Ο γάμος αυτός που περιβλήθηκε από τον ενθουσιασμό του λαού και την πλήρη κάλυψη των διεθνών ΜΜΕ , θεωρήθηκε ως το «κύκνειο άσμα» της ελληνικής μοναρχίας. Τρία χρόνια αργότερα, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Β’ θα ακολουθούσε τον δρόμο της εξορίας και στα τέλη του 1974, κατόπιν δημοψηφίσματος, το πολίτευμα της Ελλάδος θα γινόταν Προεδρευομένη Δημοκρατία.
Ο αιφνίδιος θάνατος του βασιλέως Παύλου (6 Μαρτίου 1964), ανέδειξε στον θρόνο της Ελλάδας έναν νεαρό βασιλιά και επέσπευσε τον γάμο του με την πριγκίπισσα Άννα-Μαρία της Δανίας. Ήταν η μικρότερη κόρη του Βασιλέως Φρειδερίκου Θ΄ και αδερφή της σημερινής Βασίλισσας της Δανίας, Μαργκρέτ. Είχε συμπληρώσει μόλις πριν τρεις εβδομάδες (30-8-1964 ) από τον γάμο της, το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας της. Έφερε όλα τα προσόντα για να είναι η «πριγκίπισσα του παραμυθιού». Εκτός από την φυσική ομορφιά της, ήταν γλυκύτατη, προσηνής, λυγερόκορμη και πολύ φινετσάτη. Ο γάμος της με τον νεαρό 24χρονο βασιλιά των Ελλήνων προσέφερε την ευκαιρία στον διεθνή τύπο να χαιρετήσει τους πιο νεαρούς Μονάρχες του κόσμου.
Ο Κωνσταντίνος νυμφευόμενος την μακρινή του εξαδέλφη, δημιουργούσε ένα πιο στενό δεσμό ανάμεσα στην χώρα του και την Δανία, επιστρέφοντας ταυτόχρονα στις ρίζες της Ελληνικής Δυναστείας. Ο προπάππους του, πρίγκιπας Γουλιέλμος της Δανίας, όντας μόλις 17 ετών, εκλέχτηκε στις 30 Μαρτίου 1863 από την Εθνοσυνέλευση «Βασιλεύς των Ελλήνων» με το όνομα Γεώργιος Α΄και με την έγκριση των «Προστάτιδων Δυνάμεων», Ρωσίας, Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας οι οποίες διηύθυναν την πολιτική του κράτους της Ελλάδος.
Στις 7 Σεπτεμβρίου 1964, ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος μετέβη αεροπορικώς στην Κοπεγχάγη για να ξανασυναντήσει την μνηστή του. Η Πριγκίπισσα Άννα-Μαρία αποχαιρέτησε την πατρίδα της με τη διοργάνωση πολλαπλών εκδηλώσεων: ιδιωτική μουσική βραδιά στο παλάτι του Φρέντεσμποργκ, εορταστική παράσταση στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης στην οποία ο αριθμός των προσκεκλημένων ξεπερνούσε τους χίλιους, δεξίωση στο Δημαρχείο της Κοπεγχάγης όπου μετά διέσχισαν τους δρόμους της πόλεως σε ανοιχτή άμαξα, επευφημούμενοι από ένα ενθουσιώδες πλήθος Δανών.
Λίγες μέρες αργότερα, η πριγκίπισσα Άννα- Μαρία συνοδευόμενη από τους γονείς της και τις αδελφές της, επιβιβαζόταν με την σειρά της από το Μπρίντιζι στην βασιλική θαλαμηγό «Ντάνεμπρογκ» για να μεταβεί στον Πειραιά που θα γινόταν αποδεκτή από μυριάδες πλοίων που είχαν θέσει σε λειτουργία τις σειρήνες τους για να την καλωσορίσουν. Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος με μία ατμάκατο μετέβη στην βασιλική θαλαμηγό «Ντάνεμπρογκ» για να υποδεχτεί προσωπικώς την Υψηλή Μνηστή του. Αποβιβάστηκαν στο Βασιλικό Περίπτερο του Φαληρικού Δέλτα στις 6μ.μ. όπου τους απέδωσε τιμές μικτό Τάγμα από τις Σχολές Ευελπίδων, Ναυτικών Δοκίμων και Ικάρων ενώ είκοσι ένα κανονιοβολισμοί ανήγγειλαν στον Αθηναϊκό λαό την άφιξη της μέλλουσας βασίλισσάς του. Ήσαν παρούσες η βασίλισσα-μητέρα Φρειδερίκη, η πριγκίπισσα Ειρήνη, οι πρίγκιπες Μιχαήλ και Πέτρος, ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου, τα μέλη της Κυβέρνησης και Αντιπρόσωποι διαφόρων Αρχών του Κράτους με επίσημη ενδυμασία.
Η Βασιλική πομπή διασχίζοντας τις λεωφόρους Συγγρού, Βασιλίσσης Όλγας, Βασιλέως Κωνσταντίνου και Οδό Ηρώδου Αττικού, κατευθύνθηκε στα ανάκτορα των Αθηνών. Στο ύψος των Στύλων του Ολυμπίου Διός και ενώ είχε πλέον βραδιάσει, ο Δήμαρχος Αθηναίων με τα Μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου προσφώνησε την Υψηλή Μνηστή εκ μέρους της Πόλεως των Αθηνών. Το βράδυ της ίδιας ημέρας η Ελληνική Κυβέρνηση παρέθεσε επίσημη δεξίωση στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία» προς τιμήν του βασιλέως Κωνσταντίνου και της μνηστής του πριγκίπισσας Άννας-Μαρίας της Δανίας.
Λόγω των σχετικών με τον γάμο εορταστικών εκδηλώσεων υπήρξε μία πρωτόγνωρη για την ελληνική πρωτεύουσα συνάθροιση Εστεμμένων, Πρωθυπουργών ή αντιπροσώπων τους. Στο αεροδρόμιο της Αθήνας προσγειώθηκαν τουλάχιστον επτά βασιλείς, οκτώ βασίλισσες και ογδόντα οκτώ πρίγκιπες και πριγκίπισσες, τους οποίους υποδέχτηκε ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ή ο πρίγκιπας Μιχαήλ, προκαλώντας δυσεπίλυτα προβλήματα όσον αφορά το πρωτόκολλο αλλά και στην κυκλοφορία των οχημάτων. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας , ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, προσήλθε και αυτός στους βασιλικούς γάμους, υπενθυμίζοντας με την παρουσία του τα φλέγοντα πολιτικά ζητήματα της εποχής.
Εδόθησαν μια σειρά δεξιώσεων και εκδηλώσεων προς τιμήν των μελλοντικών συζύγων. Αρκετές εκατοντάδες άτομα από όλη την Ελλάδα έσπευσαν στα ανάκτορα του Τατοΐου κατά την διεξαγωγή των τριών μεγάλων δεξιώσεων (Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου, Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου και Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 1964). Το βράδυ της Κυριακής 13 Σεπτεμβρίου μετά την δεξίωση στο Τατόι έγιναν εορταστικές εκδηλώσεις στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Στο περιθώριο των επίσημων υποχρεώσεων, πολλοί προσκεκλημένοι παρίσταναν τους τουρίστες, σκαρφαλώνοντας στους βράχους της Ακρόπολης ή πηγαίνοντας στην παραλία του «Αστέρα» στην Βουλιαγμένη.
Τέλος την προηγούμενη του γάμου, διοργανώθηκε στα ανάκτορα των Αθηνών (το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο) ένας πολυτελής χορός με την παρουσία χιλίων εξακοσίων περίπου ατόμων. Οι επίσημες φωτογραφίες μαρτυρούν το μεγαλείο της δεξίωσης. Τα κοσμήματα, ο διάκοσμος, οι ποικιλόχρωμες ενδυμασίες, τα πολυτελή φορέματα προσέδιδαν μία εκθαμβωτική λάμψη…… Μπορούσε κανείς να διαπιστώσει πως η Βασίλισσα Φρειδερίκη, μέλλουσα πεθερά της Άννας-Μαρίας, είχε ήδη κληροδοτήσει στην μέλλουσα νύφη της τα πολύτιμα κοσμήματα της δυναστείας των Ρομανώφ που είχε φέρει μαζί της από την Ρωσία, ως δώρα του γάμου της, η βασίλισσα Όλγα. Η πριγκίπισσα Άννα-Μαρία είχε προσαρμόσει τα σμαραγδένια πετράδια στο διαμαντένιο περιδέραιο που έλαβε ως δώρο από την μητέρα της Βασίλισσα Ίνγκριντ (που προερχόταν από την κοσμηματοθήκη της μεγάλης δούκισσας της Ρωσίας Αναστασίας Μιχαΐλοβνα, προγιαγιά της Άννας- Μαρίας). Το σετ αυτών των κοσμημάτων αποτελείται από ένα διάδημα που μπορεί να φορεθεί ως περιδέραιο, μια εντυπωσιακή καρφίτσα και σκουλαρίκια και είναι πάντα στην κατοχή της βασίλισσας Άννας- Μαρίας. Στην κατοχή της παραμένει και το διάδημα που φέρει διαμάντια και ρουμπίνια εξαιρετικής ποιότητος που σχηματίζουν φύλλα ελιάς, επίσης κληροδότημα της βασίλισσας Όλγας. Το φόρεσε για πρώτη φορά η πριγκίπισσα Άννα-Μαρία στην δεξίωση που δόθηκε στο ξενοδοχείο της «Μεγάλης Βρετανίας» την προπαραμονή των γάμων της.
Η γαμήλια τελετή αποτέλεσε την αποκορύφωση των εκδηλώσεων. Ειπώθηκε ότι επιλέγει η 18η Σεπτεμβρίου καθώς δεν είχε βρέξει ποτέ την ημέρα αυτή στην πρωτεύουσα. Ένα εύθυμο πλήθος, αψηφώντας τη ζέστη, είχε κατακλύσει τους δρόμους της Αθήνας από τις πρώτες πρωινές ώρες. Πολλές θέσεις στα μπαλκόνια των πολυκατοικιών που ήσαν γύρω από τον Μητροπολιτικό Ναό των Αθηνών είχαν ενοικιαστεί έναντι υψηλού αντιτίμου. Πρώτοι ανεχώρησαν στις 10 π.μ. από τα ανάκτορα των Αθηνών ο Κωνσταντίνος συνοδευόμενος από την μητέρα του βασίλισσα Φρειδερίκη με εμφανή την συγκίνηση στο πρόσωπό της και μια σκιά θλίψης για την απουσία του άνδρα της στην πιο ευτυχισμένη στιγμή της ζωής του γιου τους. Μετά εξήλθε από τα ανάκτορα η άμαξα της πριγκίπισσας Άννας-Μαρίας που συνοδευόταν από τον πατέρα της, βασιλιά της Δανίας Φρειδερίκο. Την βασιλική άμαξα έσυραν έξι πανέμορφα άσπρα άλογα.
Μετά από πολλά χρόνια ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος με την σύζυγό του επισκέφθηκαν τον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, συνοδευόμενοι από την μικρότερη κόρη τους πριγκίπισσα Θεοδώρα. Αναπολώντας με συγκίνηση και χαρά τους γάμους τους, ο Κωνσταντίνος θυμήθηκε τη ευγενική χειρονομία της Άννας-Μαρίας που καθώς εισερχόταν στην Εκκλησία γύρισε για να χαιρετήσει το πλήθος κρατώντας την ανθοδέσμη με μιγκέ που προερχόντουσαν από τους κήπους που έζησε τα παιδικά της χρόνια….
Ενώ εισερχόταν στον Ναό αποκαλύφτηκε το νυφικό της, αριστούργημα απλότητας και κομψότητας του Δανού σχεδιαστή μόδας Τζόργκεν Μπέντερ, που υπέγραψε και την δημιουργία των νυφικών στις δύο αδελφές της και αρκετά φορέματα για την Δανέζικη αυλή.Έξι νεαρές πριγκίπισσες ως παράνυφοι κρατούσαν το ιρλανδικό πέπλο της το οποίο χρονολογείτο από το 1905 και ανήκε στην γιαγιά της Άννας Μαρίας, πριγκίπισσα διαδόχου Μαργκρέτ της Σουηδίας, καθώς και την μακριά ουρά του νυφικού της. Ήσαν οι πριγκίπισσες: Κλαρίσσα της Έσσης, Άννα της Μεγάλης Βρετανίας, Χριστίνα της Σουηδίας, Τατιάνα Ρατνζιβίλ , Μαργαρίτα της Ρουμανίας και Ειρήνη της Ελλάδος. Το διάδημα που έφερε στο κεφάλι της φτιαγμένο από λευκόχρυσο και διαμάντια είχε κατασκευαστεί από τον διάσημο κοσμηματοποιό του Παρισιού Καρτιέ. Ήταν δώρο του χεδίβη της Αιγύπτου στην γιαγιά της Άννας-Μαρίας, πριγκίπισσα Μαργκρέτ της Σουηδίας. Το κληρονόμησε η μοναδική της κόρη, Ίνγκριντ, μέλλουσα βασίλισσα της Δανίας. Αυτή με την σειρά της το κληροδότησε στην ‘Αννα-Μαρία με την προϋπόθεση να το δανείζει στις απογόνους της την ημέρα του γάμου τους. Αυτή η παράδοση τηρείται μέχρι σήμερα.
Το εσωτερικό του Ναού ήταν διακοσμημένο με δέκα χιλιάδες γλαδιόλες κόκκινου χρώματος και παρευρίσκονταν τετρακόσιοι καλεσμένοι. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν την επιφανή καταγωγή των δύο συζύγων-απόγονοι της βασίλισσας Βικτωρίας της Μεγάλης Βρετανίας και μακρινά ξαδέλφια- η συνάθροιση των καλεσμένων ήταν τόσο κοσμική όσο και οικογενειακή. Εκτός από τους γονείς των νεονύμφων παρευρίσκονταν: ο βασιλιάς Γουσταύος-Αδόλφος της Σουηδίας, παππούς της Άννας-Μαρίας από την μητέρα της, ο βασιλιάς Μποντουέν του Βελγίου και η σύζυγός του βασίλισσα Φαμπιόλα, η βασίλισσα Τζουλιάνα της Ολλανδίας και ο σύζυγός της πρίγκιπας Βερνάρδος, ο βασιλιάς Ολάφ της Νορβηγίας, ο βασιλιάς Μπουμιμπόλ της Ταϊλάνδης με την βασίλισσα Σιρικίτ, ο βασιλιάς Χουσεΐν της Ιορδανίας, ο πρίγκιπας Ρενιέ του Μονακό όπως και οι έκπτωτοι βασιλείς της Ιταλίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας.
Η πριγκίπισσα Γκρέις του Μονακό που ήταν εγκυμονούσα στην κόρη της Στεφανία, λόγω αδιαθεσίας της, αρκέστηκε να παρακολουθήσει την τελετή των βασιλικών γάμων από την τηλεόραση του δωματίου της στο ξενοδοχείο όπου διέμενε. Πολλές κυρίες έκαναν χρήση της βεντάλιας τους καθώς η ζέστη ήταν αυξημένη λόγω των χιλιάδων κεριών που ήσαν αναμμένα εντός του Ναού.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Μακαριώτατος Χρυσόστομος περιτριγυρισμένος από τους υψηλότερους αξιωματούχους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τέλεσε το μυστήριο σύμφωνα με την βυζαντινή τελετουργία. Η Ιερά Σύνοδος επέτρεψε την τέλεση του μυστηρίου του γάμου με προϋπόθεση τον ασπασμό της Άννας-Μαρίας στην Ορθοδοξία. (ήταν Προτεστάντις). Η Βασίλισσα Φρειδερίκη ως κουμπάρα του ζεύγους κράτησε τα στέφανα, δηλαδή τις χρυσοποίκιλτες κορώνες των Ρομανώφ, που είχε φέρει στην Ελλάδα η βασίλισσα ‘Ολγα, υπερυψωμένες πάνω από τα κεφάλια του ζεύγους, και τις διασταύρωσε τρεις φορές, για να συνεχίσουν να τις κρατάνε εναλλασσόμενοι ανά δίλεπτο, δύο από τους δέκα πρίγκιπες της τιμητικής φρουράς, η πλειοψηφία των οποίων θα βασίλευε μία μέρα σε χώρες της Ευρώπης. Μερικοί απ΄αυτούς ήσαν ο Χουάν Κάρλος της Ισπανίας, ο Χάραλντ της Νορβηγίας, ο Κάρολος – Γουσταύος της Σουηδίας, ο Κάρολος της Αγγλίας, ο Βιτόριο Εμμανουέλε της Ιταλίας, ο Κάρολος της Έσσης…. Η Άννα-Μαρία έλαβε την βέρα της που ήταν κατασκευασμένη από χρυσό αρχαίων νομισμάτων που χρονολογούνταν της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η τελετή ολοκληρώθηκε με μία βροχή από ροδοπέταλα που έπεσαν από τον τρούλο. Χιλιάδες ζητωκραυγές ακούστηκαν από το ενθουσιασμένο πλήθος που ανταποκρίθηκε στις προτροπές των φωτογράφων όταν το νεόνυμφο ζευγάρι εμφανίστηκε στο προαύλιο του ναού.
Μέσα από ένα καταιγισμό από κομφετί, η πομπή διέσχισε τους δρόμους της Αθήνας, χαιρετώντας ασταμάτητα, προτού επιστρέψει στα ανάκτορα των Αθηνών. Τα άλογα που έσυραν την άμαξα των νεονύμφων από τον θόρυβο που έκανε το συγκεντρωμένο πλήθος στους δρόμους έγιναν πολύ νευρικά. Η Άννα- Μαρία εξομολογήθηκε αργότερα πως καθησύχαζε τον εαυτό της σκεπτόμενη πως θα μπορούσε να πηδήξει γρήγορα από την άμαξα αν τα άλογα αφηνίαζαν ξαφνικά.
Τα υπόλοιπα τεκταινόμενα εκείνης της ημέρας παρέμειναν μυστικά από την περιέργεια των δημοσιογράφων και του κόσμου. Εκείνη την εποχή ακόμα οι βασιλικές οικογένειες διατηρούσαν κάποιο μυστήριο στις ιδιωτικές τους στιγμές και εορτασμούς. Παρέμεναν μακριά από τις παρεκκλίσεις των δημοσιογράφων των σκανδαλοθηρικών εντύπων που στις μέρες μας αποκαλύπτουν τα πάντα για αυτούς…. Ωστόσο οι δημοσιογράφοι κατάφεραν να εντοπίσουν τους νεονύμφους τη στιγμή που προετοιμάζονταν να απογειωθούν με ένα μικρό αεροπλάνο, του οποίου κυβερνήτης ήταν ο βασιλιάς. Ο Κωνσταντίνος απάντησε με υπεκφυγές στις πιεστικές ερωτήσεις των δημοσιογράφων σχετικά με τον προορισμό τους για τον μήνα του μέλιτος. «Σίγουρα δεν περιμένετε να σας τον αποκαλύψω» τους είπε χαμογελαστός καθώς εισερχόταν στο αεροπλάνο. Αργότερα μάθαμε πως επρόκειτο για το μικρό ιδιωτικό νησί «Σπετσοπούλα» ιδιοκτησία του εφοπλιστή Σταύρου Νιάρχου. Το μικρό αυτό νησάκι με την πλούσια βλάστηση βρίσκεται πολύ κοντά στο νησί των Σπετσών. Στις Σπέτσες ο Κωνσταντίνος, η Άννα-Μαρία με τα παιδιά τους, μετά από πολλά και βασανιστικά χρόνια εξορίας, είχαν την ευτυχία το 2010 να παραστούν στο γάμο του δευτερότοκου γιου τους, Πρίγκιπα Νικολάου με την Τατιάνα Μπλάτνικ.
Επίλογος
Στο βίντεο των γάμων του Βασιλέως Κωνσταντίνου με την Πριγκίπισσα Άννα-Μαρία της Δανίας, ο δημοσιογράφος ανέφερε με συγκινημένη φωνή: «Τα πυροβόλα του Λυκαβηττού αναγγέλλουν βροντερά πως στην Ελλάδα τώρα βασιλεύει ο Κωνσταντίνος με την Βασίλισσα Άννα-Μαρία στο πλάι του. Να ζήσουν, να ευτυχήσουν, εύχεται μυριόστομα ο λαός. Να είναι ειρηνική η βασιλεία τους και στα χρόνια τους η Ελλάδα να ευημερήσει, να λάμψει με τα νιάτα τους, να μονιάσει από την αγάπη τους και μαζί να βαδίσει μπροστά στα φωτεινά πεπρωμένα της που η μοίρα της έταξε, οδηγός στα Έθνη, πρωτοπόρος στους λαούς, στο πέρασμα των αιώνων που γράφουν την Ιστορία». Ευχές που δεν ευοδώθηκαν όλες. Ο γάμος τους όμως άντεξε όλες τις σκληρές δοκιμασίες που η μοίρα τους επιφύλαξε και αποτελούν – τους ευχόμαστε για πολλά έτη ακόμα – ένα από τα πιο ευτυχισμένα βασιλικά ζευγάρια της Ευρώπης.
Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος αναφέρει στο βιβλίο του «Χωρίς Τίτλο»: «Πρόσφατα (2014) κλείσαμε πενήντα χρόνια γάμου. Και όπως είχα πει το βράδυ αυτής της χρυσής επετείου: Προ πενήντα ετών ήμουν ερωτευμένος με την πιο όμορφη – κατά την άποψή μου – γυναίκα στον κόσμο και πενήντα χρόνια αργότερα αισθάνομαι ακριβώς το ίδιο.»
Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Μαρί-Κλόντ Ντιμέ, διπλωματούχο του Ινστιτούτου Πολιτικών Επιστημών των Παρισίων, όπως και του Πανεπιστημίου της Σορβόνης (Σύγχρονη Ιστορία ) για την συμβολή της στην συγγραφή του ανωτέρου άρθρου όπως και τις φωτογραφίες που μας προσέφερε από το προσωπικό της αρχείο.
Επιμέλεια κειμένου: Τέπη Πιστοφίδου