ΠΡΙΓΚΙΠΑΤΟ ΤΟΥ ΛΙΧΤΕΝΣΤΑΪΝ
Μέρος πρώτο
Εισαγωγικά
Για το Λίχτενσταϊν συχνά γίνεται λόγος για το φορολογικό του σύστημα («φορολογικός παράδεισος»), και για άλλες υποθέσεις οικονομικού ενδιαφέροντος. Το Πριγκιπάτο του Λίχτενσταϊν, αυτή η μικροσκοπική χώρα στην καρδιά της Ευρώπης, είναι και μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, αφού έχει τους πλουσιότερους κατοίκους στην Ευρώπη. Ποιά είναι λοιπόν αυτή η μικροσκοπική χώρα, η οποία εν όψει και της οικονομικής κρίσης – που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μαστίζει την Ευρώπη- φαντάζει σαν μια όαση ευημερίας στην καρδιά της Ευρώπης;
Συχνά η χώρα αναφέρεται ως «Πριγκιπάτο του Λίχτενσταϊν». Αυτό κατά την άποψή μας είναι λάθος. Η ονομασία της χώρας στα γερμανικά είναι «Fürstentum Liechtenstein» και προέρχεται από το «Fürst» που θα πει «Ηγεμόνας». Έτσι, το ορθότερο είναι «Ηγεμονία του Λίχτενσταϊν».
Η χώρα
Το Λίχτενσταϊν είναι μια από τις μικρότερες χώρες του κόσμου. Έχει έκταση 160 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 37.000 κατοίκους, εκ των οποίων το ένα τρίτο είναι αλλοδαποί. Η χώρα βρίσκεται κυριολεκτικά σφηνωμένη ανάμεσα στην Ελβετία και την Αυστρία. Το μήκος της είναι 22 χιλιόμετρα και το μεγαλύτερο πλάτος της είναι 11 χιλιόμετρα. Πρωτεύουσα είναι η Βαντούζ με πληθυσμό περίπου 5.500 κατοίκους, η οποία θυμίζει μάλλον κωμόπολη, παρά πρωτεύουσα κράτους. Αν θέλουμε να συγκρίνουμε την χώρα, το Λίχτενσταϊν έχει έκταση όσο και η Μήλος, ή την διπλάσια έκταση της Σκιάθου. Αποτελείται από 11 κοινότητες-χωριά. Στο Λίχτενσταϊν βρίσκονται οι πηγές του ποταμού Ρήνου. Έως το 1918, το Λίχτενσταϊν είχε συνάψει τελωνειακή ένωση με την τότε Αυστροουγγαρία. Από το 1921, η χώρα είναι ενωμένη τελωνειακά με την Ελβετία και νόμισμά της έχει το Ελβετικό Φράγκο. Δεν έχει ένοπλες δυνάμεις, παρά μόνο μια αστυνομική δύναμη από 130 αστυνομικούς. Ορισμένες κοινότητες έχουν και δημοτική αστυνομία. Η χώρα δεν έχει στρατό από το 1868.
Πέρα από την τελωνειακή ένωση με την Ελβετία, το Λίχτενσταϊν έχει συστήσει με την Ελβετία έναν «ενιαίο αμυντικό χώρο». Η τοπογραφία του Λίχτενσταϊν, με την κοιλάδα του Ρήνου, δίνει στρατηγικά πλεονεκτήματα στην Ελβετία. Για την σύσταση αυτού του «ενιαίου αμυντικού χώρου», το Λίχτενσταϊν έλαβε από την Ελβετία ορισμένα εδαφικά αλλά και οικονομικά ανταλλάγματα.
Ένα ποντίκι που βρυχάται !
Αν και το Λίχτενσταϊν είναι γνωστό για τις off shore εταιρίες που εδρεύουν σ’ αυτό, εν τούτοις η οικονομία της μικρής αυτής χώρας βασίζεται σε πολύ μικρό ποσοστό στην γεωργία (ποσοστό μόλις 0,8 % της οικονομίας του) αφού έχει μόλις 266 αγρότες. Σε ποσοστό 40% το ΑΕΠ της Χώρας, βασίζεται στην βιομηχανία (δευτερογενής τομέας). Λόγω της μικρής εσωτερικής αγοράς, η οικονομία της χώρας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές. Έτσι το έτος 2011, εξήχθησαν 272.274 τόννοι βιομηχανικών προϊόντων, αξίας 3,3 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (ισοτιμία 1 ευρώ ίσον 1,1 ελβετικά φράγκα). Ενδεικτικά θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στο Λίχτενσταϊν εδρεύουν και δραστηριοποιούνται βιομηχανικές επιχειρήσεις. Ο δευτερογενής τομέας, περιλαμβάνει την κατασκευή μηχανολογικών προϊόντων, τις κατασκευές και την βιομηχανία τροφίμων.
Στο Λίχτενσταϊν εδρεύει η γνωστή εταιρία κατασκευής βιομηχανικών εργαλείων Hilti AG. Στο Λίχτενσταϊν επίσης κατασκευάζονται κολώνες τιμονιών αυτοκινήτων. Εκεί εδρεύει η παγκοσμίου φήμης εταιρία οδοντιατρικών ειδών Ivoclar Vivadent AG και οι εταιρίες τροφίμων Hilcona AG και Ospelt-Gruppe. Για την ιστορία και μόνο, αναφέρουμε ότι η εκβιομηχάνιση του Λίχτενσταϊν άρχισε με την υφαντουργία αλλά και με την εγκατάσταση εργοστασίων παραγωγής δοντιών για τεχνητές οδοντοστοιχίες. Η γνωστή Swarowski εδρεύει και δραστηριοποιείται στο Λίχτενσταϊν. Το ίδιο και εταιρίες κατασκευής συστημάτων θέρμανσης και εξαερισμού. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μία έκταση ίση με την ελληνική νήσο της Μήλου !
Το ΑΕΠ του Λίχτενσταϊν σε τιμές του 2010 ανερχόταν στο ποσό των 4,66 δις ευρώ. Η ανάπτυξη σε ποσοστό 9,6% του ΑΕΠ. To έτος 2008 τα έξοδα της χώρας ήταν 820 εκατ. δολάρια και τα έσοδα 943 εκατ. δολάρια. Το Δημόσιο χρέος της χώρας είναι μηδενικό. Όλοι οι οίκοι αξιολόγησης έχουν αξιολογήσει την πιστοληπτική ικανότητα με ΑΑΑ. Ένας από τους λόγους είναι η ύπαρξη σταθερών θεσμών, όπως ο θεσμός της Μοναρχίας. Ο κατώτατος μισθός ενός ανειδίκευτου εργάτη στις οικοδομές είναι 4013,55 ελβετικά φράγκα, ενός ειδικευμένου, 4583,80 και του επιστάτη 5.091 ελβετικά φράγκα (ισοτιμία 1 ευρώ ίσον 1,1 ελβετικά φράγκα). Οι άνεργοι ήταν 474 άτομα, ήτοι ποσοστό 2,4%.
Δύο «τσιφλίκια» γίνονται ένα κράτος !
Το Λιχτενστάιν δημιουργήθηκε με έναν παράδοξο τρόπο. Περί το έτος 1699, οι Φεουδάρχες του Εμς, είχαν υπερχρεωθεί σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα να πωλήσουν την Κομητεία της Βαντούζ και το Φέουδο του Σελλενμπέργκ. Τα παραπάνω εδάφη αγόρασε ο Πρίγκιπας Χανς Άνταμ φον Λίχτενσταϊν. Το 1719, ο Αυτοκράτορας Κάρολος ο 8ος της Αυστρίας, ανακήρυξε την παραπάνω επικράτεια σε «αυτοκρατορική ηγεμονία» (Reichsfürstentum). Στους ναπολεόντειους πολέμους, το Λίχτενσταϊν, βρισκόταν υπό ξένη κατοχή. Το 1805, το Λίχτενσταϊν συμμετείχε στην «Ομοσπονδία του Ρήνου» (Rheinbund), υπό την ηγεσία του Ναπολέοντα. Στο συνέδριο της Βιέννης του 1815, αναγνωρίσθηκε οριστικά ως ανεξάρτητο κράτος . Ακολούθως ενώθηκε τελωνειακά με την Αυστρία, ένωση η οποία διήρκεσε έως το 1919. Από το 1919 το Λίχτενσταϊν συνδέθηκε τελωνειακά αλλά και νομισματικά με την Ελβετία. Έως το έτος 1939, οι Ηγεμόνες του Λίχτενσταϊν διέμεναν στην Βιέννη και στο Λίχτενσταϊν εκπροσωπούνταν από έναν «τοποτηρητή». Από το έτος 1939, ο Ηγεμόνας της Χώρας διαμένει και εδρεύει στην Βαντούζ.
Υ.Γ. Τέλος του πρώτου μέρους. Θα ακολουθήσουν άλλα δύο μέρη.
Επιμέλεια κειμένου: Δημήτρης Ζ.